Kariyerinizi Yurt Dışına Taşıma Rehberi: 5 Ülkede Çalışma İzni ve Yaşam Koşulları [2025]

Çalışma İzni Süreci

Almanya, Avrupa'nın en güçlü ekonomisi olarak özellikle mühendislik, bilişim teknolojileri, sağlık ve otomotiv sektörlerinde nitelikli işgücüne yüksek talep göstermektedir. Ülkede çalışmak için birden fazla vize seçeneği bulunmaktadır:

• Mavi Kart (EU Blue Card):
  • Hedef kitle: Yüksek nitelikli profesyoneller ve üniversite mezunları
  • Şartlar: En az 4 yıllık lisans derecesi ve Almanya'da resmi olarak tanınmış bir üniversiteden mezuniyet
  • Maaş eşiği (2025): Normal meslekler için yıllık brüt €58,400, MINT meslekleri (matematik, bilişim, doğa bilimleri, teknoloji) ve doktorlar için €45,300
  • Süre: İlk etapta 4 yıl, 33 ay sonra süresiz oturum imkanı (B1 Almanca seviyesi ile 21 aya düşer)
  • Aile birleşimi: Eşin çalışma hakkı vardır ve dil şartı aranmaz
  • Başvuru süreci: İş teklifi alındıktan sonra konsolosluk üzerinden veya Almanya içinden yapılabilir
• İş Vizesi (Employment Visa):
  • Hedef kitle: Mavi kart için gereken maaş eşiğini karşılamayan ancak Almanya'da iş bulmuş kişiler
  • Şartlar: İş pozisyonunun eğitiminizle uyumlu olması ve Alman İş Ajansı (Bundesagentur für Arbeit) onayı
  • Gerekli belgeler: İş sözleşmesi, CV, diploma, motivasyon mektubu, pasaport, biyometrik fotoğraf
  • Süre: Genellikle iş sözleşmesi süresi kadar, uzatma imkanı var
  • Hızlandırılmış süreç: 2024'te başlatılan "Accelerated Skilled Workers Procedure" ile işverenler başvuru sürecini hızlandırabilir (ücret: €411)
• Chancenkarte (Fırsat Kartı):
  • Hedef kitle: Henüz iş teklifi almamış ancak Almanya'da iş aramak isteyen nitelikli kişiler
  • Puan sistemi: Eğitim seviyesi (25p), iş tecrübesi (15p), dil bilgisi (Almanca/İngilizce 10p/ülke ile bağlantı 5p)
  • Minimum şart: 100 üzerinden en az 65 puan almak
  • Geçerlilik: Almanya'da 1 yıl süreyle iş arama ve part-time çalışma hakkı
  • Başvuru süreci: Temmuz 2024'ten itibaren "Make it in Germany" portalı üzerinden online olarak yapılabilir
  • Kota: Yıllık 25,000 kişilik kontenjan bulunuyor
• İş Arama Vizesi (Job Seeker Visa):
  • Hedef kitle: En az lisans derecesine sahip profesyoneller
  • Şartlar: Geçim masraflarını karşılayabilecek finansal yeterliliğin ispatı (en az €11,448 bloke hesap)
  • Süre: 6 ay, bu sürede iş bulunursa çalışma iznine çevrilebilir
  • Başvuru: Almanya dışından yapılmalıdır, ülke içinden statü değiştirilemez
• Mesleki Tanıma ve Yeterlilik Süreci:
  • Regüle edilen meslekler (doktor, mühendis, öğretmen vb.) için mesleki tanıma zorunludur
  • Başvuru: "Recognition in Germany" portalı üzerinden yapılır
  • Maliyet: €100-600 arası değişir, süreç 3-6 ay sürebilir
  • Kısmi tanıma durumunda: Adaptasyon kursları veya bilgi sınavları gerekebilir

İş Bulma Stratejileri

Almanya'da iş bulma sürecinde yerel iş arama kültürünü anlamak ve doğru kanalları kullanmak önemlidir:

• Online İş Portalları: StepStone, Indeed Germany, Xing, LinkedIn, Make-it-in-Germany, Bundesagentur für Arbeit
• Başvuru Dosyası (Bewerbungsmappe): Alman standartlarına uygun şekilde hazırlanmalı, genellikle şunları içerir:
  • Anschreiben (Motivasyon mektubu): 1 sayfa, formal ve hedef odaklı
  • Lebenslauf (CV): Kronolojik, fotoğraflı ve imzalı olmalı
  • Zeugnisse (Sertifikalar): Diploma, dil sertifikaları ve referans mektupları
• Networking: Almanya'da profesyonel ağ kurmak için Xing (Almanya'nın LinkedIn'i) etkin kullanılmalı, sektörel etkinliklere katılım sağlanmalı
• Mülakat Kültürü: Alman iş mülakatları genellikle formal ve detaylı olup, teknik yetkinliklere odaklanır. Dakiklik ve hazırlık çok önemlidir.
• Dil Faktörü: Uluslararası şirketlerde bile en az B1 seviyesinde Almanca, küçük-orta ölçekli işletmelerde B2-C1 seviyesi beklenir

Yaşam Koşulları

Almanya'da yaşam kalitesi yüksek olmakla birlikte, şehirden şehire önemli farklılıklar gösterir. Büyük şehirlerde konut maliyetleri yüksek olsa da, sosyal güvenlik sistemi ve kamu hizmetlerinin kalitesi bu durumu dengelemektedir.

Şehirlere Göre Detaylı Yaşam Maliyeti (2025)

Alman Sosyal Güvenlik Sistemi

Almanya'nın sosyal güvenlik sistemi kapsamlı olup, çalışanların brüt maaşlarından kesilen primlerle finanse edilir. Sistem şu ana bileşenlerden oluşur:

• Sağlık Sigortası (Krankenversicherung): Brüt maaşın yaklaşık %14.6-15.5'i (işveren ve çalışan arasında paylaşılır), tüm temel sağlık hizmetlerini kapsar.
  • Kamusal (GKV): €66,600/yıl (2025) altında maaş alanlar için zorunludur
  • Özel (PKV): Yüksek maaşlı çalışanlar tercih edebilir, yaşa ve sağlık durumuna göre prim değişir
• Emeklilik Sigortası (Rentenversicherung): Brüt maaşın %18.6'sı (işveren ve çalışan paylaşır)
• İşsizlik Sigortası (Arbeitslosenversicherung): Brüt maaşın %2.6'sı
• Uzun Süreli Bakım Sigortası (Pflegeversicherung): Brüt maaşın %3.05-3.4'ü
• Kaza Sigortası (Unfallversicherung): Tamamen işveren tarafından karşılanır

Vergi Sistemi

Alman vergi sistemi progresif bir yapıya sahiptir. Vergi oranları aşağıdaki gibidir (2025):

• Yıllık gelir 11,000 Euro'ya kadar: %0 (vergi muafiyeti)
• 11,001 – 16,000 Euro: %14-24 (kademeli artış)
• 16,001 – 62,000 Euro: %24-42 (kademeli artış)
• 62,001 – 277,000 Euro: %42
• 277,001 Euro ve üzeri: %45
• Dayanışma vergisi (Solidaritätszuschlag): Yıllık geliri 62,000 Euro'yu aşanlar için gelir vergisinin %5.5'i
• Kilise vergisi (opsiyonel): Gelir vergisinin %8-9'u (eyalete göre değişir)

Konut Bulma

Almanya'da konut bulma süreci, özellikle büyük şehirlerde zorlu olabilir. Dikkat edilmesi gereken hususlar:

• Konut Tipleri:
  • Kaltmiete: Sadece kira bedelini içerir, faturalar dahil değildir
  • Warmmiete: Isınma dahil kira bedelidir
  • Nebenkosten: Ek masraflar (su, bina yönetimi, çöp toplama, vb.)
• Arama Kanalları: Immobilienscout24, Immowelt, WG-Gesucht, ebay-kleinanzeigen
• Gerekli Belgeler: SCHUFA raporu (kredi skoru), gelir belgesi, önceki ev sahibinden referans, kira borcu olmadığına dair belge
• Kaution (Depozito): Genellikle 2-3 aylık kira tutarındadır ve özel bir banka hesabında tutulur
• Anmeldung (İkamet Kaydı): Taşındıktan sonra 14 gün içinde yerel yönetim ofisine (Bürgeramt) kayıt yaptırılmalıdır

Günlük Yaşam ve Kültürel Uyum

Almanya'ya taşınma sürecinde kültürel farklılıkları anlamak, uyum sürecini kolaylaştırır:

• Alman Dakikliği: Zaman yönetimi ciddi bir konudur. 5 dakikalık gecikme bile profesyonel ortamlarda olumsuz algılanabilir.
• Direktheit (Doğrudanlık): Almanlar genellikle doğrudan ve net iletişim kurarlar, bu bazen kaba olarak algılanabilir
• Müllabtrennung (Çöp Ayrıştırma): Katı geri dönüşüm kuralları vardır. Beş ayrı kategoride çöp ayrıştırma beklenir. Kurallara uymamak para cezasına yol açabilir.
• Ruhezeit (Sessizlik Zamanı): Genellikle 22:00-06:00 arası ve Pazar günleri gürültü yapmak yasaktır
• Vereine (Dernekler): Sosyal çevre edinmek için spor kulüpleri, kültür dernekleri önemli imkanlardır
• Nakitsiz Ödemeler: EC kartı yaygın olsa da küçük işletmelerde hala nakit kullanımı fazladır

Sektörlere Göre Maaş Aralıkları (Brüt/Yıllık, 2025)

Kalıcı Oturum ve Vatandaşlık

Almanya'da uzun vadeli planlar yapanlar için izlenecek yol haritası:

• Süresiz Oturum İzni (Niederlassungserlaubnis):
  • Mavi Kart sahipleri: 33 ay (B1 Almanca ile) veya 21 ay (B2 Almanca ile)
  • Diğer çalışma vizesi sahipleri: 5 yıl çalışma + A2 Almanca + temel sosyal güvenlik katkıları
• Vatandaşlık:
  • Standart şartlar: 8 yıl yasal ikamet + B1 Almanca + vatandaşlık sınavı + kendini geçindirme kabiliyeti
  • Hızlandırılmış süreç: 6 yıl ikamet (üstün entegrasyon ile) veya 7 yıl (B2 Almanca ve toplumsal katkı ile)
  • 2024 reformu ile çifte vatandaşlığa izin verilmesi planlanmaktadır

Çalışma İzni Süreci

Kanada, düzenli göçmen alımını destekleyen ve çeşitli göçmenlik programları sunan bir ülkedir. Kapsamlı göçmenlik sistemi, hem geçici çalışma izinleri hem de kalıcı oturum (Permanent Residence - PR) imkanları sunmaktadır:

• Express Entry Sistemi:

  Kalifiye profesyoneller için Kanada'nın ana göçmenlik programıdır. Üç federal program bu sistem altında yönetilir:

  • Federal Vasıflı İşçi Programı (FSWP):
    • Eğitim: Üniversite veya kolej derecesi (ECA değerlendirmesi gerekli)
    • Dil: İngilizce veya Fransızca yeterliliği (IELTS General: Dinleme/Konuşma 6.0, Okuma/Yazma 6.0)
    • İş tecrübesi: Son 10 yılda NOC 0, 1, 2 veya 3 kategorilerinde en az 1 yıl tam zamanlı deneyim
    • Adaptasyon faktörleri: Yaş, eğitim, dil, iş tecrübesi değerlendirilir
  • Federal Vasıflı Ticaret Programı (FSTP):
    • Belirli ticaret mesleklerinde (elektrikçi, tesisatçı, aşçı vb.) kalifiye kişiler için
    • Kanada'da geçerli bir iş teklifi veya sertifika gerektirir
  • Kanada Tecrübe Sınıfı (CEC):
    • Kanada'da en az 1 yıl çalışma deneyimi olan kişiler için
    • Dil şartı: NOC 0/1 için CLB 7, NOC 2/3 için CLB 5
    • Kanada'da eğitim almış olmak avantaj sağlar

  Express Entry sürecinde adaylar, Kapsamlı Sıralama Sistemi (CRS) puanlarına göre değerlendirilir. Bu puanlama sistemi şu faktörleri içerir:

  • Temel faktörler (yaş, eğitim, dil yeterliliği, Kanada dışı iş tecrübesi): Maksimum 600 puan
  • Eş faktörleri (eşin eğitimi, dil yeterliliği, iş tecrübesi): Maksimum 40 puan
  • Transferedilebilir beceriler (eğitim + dil + iş tecrübesi kombinasyonları): Maksimum 100 puan
  • Ek faktörler (Kanada eğitimi, Fransızca bilgisi, kardeş bağlantısı, eyalet adaylığı): 15-600 puan

  2025 yılı için yüksek talep gören programlarda davet eşiği ortalama 490-510 CRS puanı civarındadır. Davetler genellikle 2 haftada bir yapılmaktadır.

• Provincial Nominee Program (PNP):

  Her Kanada eyaletinin ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarlanmış özel göçmenlik programlarıdır. Popüler PNP programları şunlardır:

  • Ontario Immigrant Nominee Program (OINP):
    • Human Capital Priorities Stream: Express Entry profilinde en az 400 CRS puanı olan adaylar
    • Foreign Worker Stream: Ontario'da iş teklifi alanlar
    • International Student Stream: Ontario'da eğitim görmüş ve iş teklifi alanlar
    • Entrepreneur Stream: $800,000+ net değer ve $600,000+ yatırım yapabilecek girişimciler
  • British Columbia Provincial Nominee Program (BC PNP):
    • Skills Immigration: BC'de iş teklifi alanlar
    • Express Entry BC: Hem Express Entry hem de BC kriterlerini karşılayanlar
    • Entrepreneur Immigration: BC'de iş kurmak isteyen girişimciler
  • Alberta Advantage Immigration Program (AAIP):
    • Alberta Express Entry Stream: CRS 300+ puan ile Alberta'ya bağlantısı olanlar
    • Alberta Opportunity Stream: Alberta'da çalışanlar için
  • Saskatchewan Immigrant Nominee Program (SINP):
    • Express Entry Category: Saskatchewan'da çalışmak isteyenler
    • Occupation In-Demand: Talep gören mesleklerde deneyimli kişiler

  PNP başvuruları genellikle 2 aşamalıdır: Eyalet adaylığı başvurusu ve federal aşama. Eyalet adaylığı onaylanırsa, Express Entry sisteminde 600 ek puan kazanılır ki bu neredeyse PR davetini garantiler.

• Geçici Çalışma İzinleri:
  • Temporary Foreign Worker Program (TFWP):
    • İşveren bir Labour Market Impact Assessment (LMIA) almalıdır
    • LMIA başvurusu $1,000 CAD ücretlidir
    • İşverenin yerel işgücü pazarında uygun aday bulamadığını kanıtlaması gerekir
    • Başvuru süreci 2-6 ay sürebilir
  • International Mobility Program (IMP):
    • LMIA muafiyeti olan program (CUSMA, CETA, Intra-Company Transfers)
    • İşveren $230 CAD compliance fee ödemelidir
    • Süreç genellikle 4-8 hafta sürer
  • Global Talent Stream:
    • Teknoloji sektöründe belirli rollerde hızlı işe alım (2 hafta)
    • İki kategori: Kategori A (yenilikçi şirketler) ve Kategori B (talep gören IT meslekleri)
    • İşveren, işgücü piyasası faydalarını gösteren bir plan sunmalıdır
  • Post-Graduation Work Permit (PGWP):
    • Kanada'da tam zamanlı eğitim görmüş uluslararası öğrenciler için
    • 8+ aylık programlar için 1 yıl, 2+ yıllık programlar için 3 yıllık çalışma izni
    • PR yolunda önemli bir adım, CEC için deneyim kazanma imkanı
• Aile/Eş Sponsorluğu:
  • Kanada vatandaşları veya kalıcı oturum sahipleri eşlerini, partnerleri ve bakmakla yükümlü oldukları çocukları sponsor edebilir
  • Sponsor için minimum gelir şartı vardır (LICO + %30)
  • 12 aylık Spousal Open Work Permit ile eş çalışmaya başlayabilir
  • Ortalama işlem süresi: 12-16 ay
• LMIA/Eşsiz Programlar:
  • Self-Employed Person Program: Kültür, spor veya çiftçilik alanlarında kendi işini kuracak kişiler için
  • Start-up Visa Program: Yenilikçi bir iş fikri olan ve Kanada'da belirlenmiş bir kuruluştan destek alan girişimciler
  • Rural and Northern Immigration Pilot: Belirli kırsal toplulukların göçmen çekmesini sağlayan pilot program
  • Atlantic Immigration Program: Atlantik eyaletlerinde (New Brunswick, Nova Scotia, PEI, Newfoundland) işveren destekli göç

İş Bulma Stratejileri

Kanada'da iş bulma süreci, ülke kültürünü anlamayı ve yerel iş arama stratejilerini benimsemeyi gerektirir:

• Resume ve Cover Letter Formatı:
  • Kanada tarzı CV: 1-2 sayfa, kronolojik format, referanslar "istek üzerine sağlanabilir" notu
  • Fotograf: CV'de fotoğraf kullanımı yaygın değil ve genellikle tavsiye edilmez
  • Ölçülebilir başarılar ve sonuçlara odaklanma
• İş Arama Kaynakları:
  • Job Bank (Hükümet resmi iş portalı): jobbank.gc.ca
  • Indeed, LinkedIn, Workopolis, Monster
  • Sektöre özel siteler: Healthcare (HealthForceOntario), IT (Dice), Mühendislik (EngineeringCareers)
  • Yerel istihdam merkezleri ve göçmen destek kuruluşları
• Networking:
  • "Informational Interviews": Sektör profesyonelleriyle bilgi amaçlı görüşmeler
  • LinkedIn stratejik kullanımı: Kanada'ya özgü gruplar ve bağlantılar
  • Meetup, Eventbrite üzerinden sektörel etkinlikler
  • Gönüllülük: Kanada iş deneyimi kazanma ve network genişletme fırsatı
• Mülakat Kültürü:
  • STAR metodu (Situation, Task, Action, Result) ile davranışsal soruları cevaplama
  • Kanadalı referansların önemi: Yerel kişilerin tavsiyesi değerlidir
  • Mütevazı ama kendinden emin sunum tarzı beklenir
• Kanada Deneyimi Paradoksu:
  • Bridge Training Programs: Yabancı eğitim ve deneyimi Kanada standartlarına adapte etme
  • Co-op programları ve stajlar: Deneyim kazanma fırsatı
  • Giriş seviyesi pozisyonlar: Bazen kariyere daha düşük seviyeden başlamak gerekebilir
• Yetkinlik ve Mesleki Lisanslar:
  • Regüle edilen meslekler (doktor, mühendis, avukat, muhasebeci, öğretmen) için lisans/sertifika gereklidir
  • World Education Services (WES): Eğitim değerlendirmesi için standart kurum
  • Yeniden sertifikalandırma: Bazı mesleklerde Kanada standartlarını karşılamak için ek eğitim gerekebilir

Yaşam Koşulları

Kanada, yüksek yaşam kalitesi, güvenlik ve çok kültürlü yapısı ile bilinir. Ancak özellikle büyük şehirlerde artan konut maliyetleri ve kış aylarında sert iklim koşulları dikkate alınması gereken faktörlerdir.

Detaylı Şehir Maliyetleri ve Yaşam (2025)

Kanada Sağlık Sistemi

Kanada'nın Medicare olarak bilinen sağlık sistemi, evrensel ve çoğunlukla ücretsiz kamu sağlık hizmetleri sunar:

• Kapsam: Temel doktor ziyaretleri, acil servis, hastane tedavileri ve cerrahiler
• Eyalete Göre Farklılıklar: Her eyaletin (province) kendi sağlık kartı ve uygulamaları vardır
• Bekleme Süresi: PR sahipleri için sağlık kartı çıkarma süreci eyalete göre 0-3 ay arası bekleme gerektirebilir
• Kapsam Dışı Hizmetler: Diş tedavileri, göz muayeneleri, reçeteli ilaçlar, fizyoterapi genellikle özel sigortalarla karşılanır
• Özel Sağlık Sigortası: İşverenler genellikle ek sağlık sigortası (extended health benefits) sunar
• Geçici Göçmenler için: Eyalete göre değişir, bazı eyaletler çalışma izni olanlara hemen kapsam sağlar, diğerleri için özel sigorta gerekebilir

Vergi Sistemi ve Finansal Konular

• Federal Gelir Vergisi (2025):
  • C$0 - C$51,000: %15
  • C$51,001 - C$102,000: %20.5
  • C$102,001 - C$155,000: %26
  • C$155,001 - C$221,000: %29
  • C$221,001+: %33
• Eyalet/Bölge Vergisi: Federal vergiye ek olarak %5-25 arası değişen oranlarda eyalet vergisi uygulanır
• Emlak Vergisi (Property Tax): Ev sahipleri için yıllık %0.5-2.5 arası
• Satış Vergisi: GST (%5 federal) + eyalete göre değişen PST/HST (%0-10)
• Banka Hesabı Açma: PR/çalışma izni, pasaport ve adres belgesiyle açılabilir. Büyük bankalar: RBC, TD, CIBC, Scotiabank, BMO
• Kredi Skoru Oluşturma: Yeni göçmenler için sıfırdan başlar, kredi kartı ve fatura ödemeleriyle oluşturulabilir
• Newcomer Banking Programs: Büyük bankalar, yeni göçmenler için özel hesap paketleri ve kredi kartı imkanları sunar

Konut Bulma

• Kiralama Süreci:
  • Gerekli Belgeler: Kredi skoru (veya kanıtlanabilir gelir), bankada bakiye, referanslar
  • Rekabetçi piyasada ilk aylık kira + son ay kirasını peşin ödeme yaygındır
  • Lease (kira sözleşmesi) genellikle 1 yıllıktır
  • Arama Kaynakları: Kijiji, Craigslist, Padmapper, Facebook Marketplace, Realtor.ca
• Ev Satın Alma:
  • Down Payment: Genellikle ev değerinin %5-20'si
  • Mortgage Stress Test: Teorik faiz oranlarında ödeme yapabilme testini geçmek gerekir
  • Yabancı Alıcılar için Ek Vergi: Bazı şehirlerde (Vancouver, Toronto) yabancı alıcılar için %15-20 ek vergi
  • PR statüsü olanlar için ek vergi uygulanmaz

Eğitim Sistemi

• K-12 Eğitimi:
  • PR ve çalışma izni sahiplerinin çocukları ücretsiz kamu eğitimine erişebilir
  • French Immersion programları: İngilizce ve Fransızca çift dilli eğitim imkanı
  • Özel okullar: Yıllık C$8,000-30,000 arası
• Yüksek Öğrenim:
  • PR sahipleri için yerel öğrenci ücretleri: C$5,000-11,000/yıl
  • Uluslararası öğrenciler için: C$25,000-50,000/yıl
  • Burs ve finansal destek imkanları PR sahipleri için mevcuttur

Sektörlere Göre Maaş Aralıkları (Brüt/Yıl, 2025)

Kültürel Uyum ve Günlük Yaşam

• Çok Kültürlülük: Kanada resmi olarak çok kültürlülük politikasını benimsemiştir, farklı etnik kökenlere saygı vardır
• İş Kültürü:
  • Hiyerarşi düzdür, fikirler unvandan bağımsız değerlendirilir
  • İş-yaşam dengesi önemlidir (ortalama 3 hafta yıllık izin)
  • Toplantılarda dakiklik beklenir
  • İletişim dolaylıdır, fikir ayrılıkları nazik ifade edilir
• Kış Hazırlığı:
  • Uygun kış giysileri (çok katmanlı, hava geçirmez, yalıtımlı)
  • Evde ısınma (genellikle merkezi sistemler)
  • Kış aktiviteleri (buz pateni, kayak, snowboard) sosyalleşme için önemlidir
• Ulaşım:
  • Büyük şehirlerde toplu taşıma olmasına rağmen, birçok bölgede araba gereklidir
  • Kanada sürücü belgesine dönüşüm eyalete göre değişir
  • Otomobil sigortası eyalete göre değişir, genellikle pahalıdır
• Sosyal Güvenlik Numarası (SIN): Çalışmak, banka hesabı açmak ve vergi işlemleri için gereklidir

Vatandaşlık Yolu

• Kalıcı Oturum (PR) Sonrası Süreç:
  • Fiziksel varlık şartı: Son 5 yılda en az 3 yıl (1,095 gün) Kanada'da bulunmak
  • Dil yeterliliği: İngilizce veya Fransızca CLB 4 seviyesi (IELTS listening/speaking 5.0, reading/writing 4.0)
  • Vergi uyumu: Gerekirse vergi ödemelerinin tamamlanmış olması
  • Vatandaşlık testi: Kanada tarihi, coğrafyası, siyasi sistemi hakkında bilgi
  • Başvuru ücreti: Yetişkinler için C$630
  • İşlem süresi: Ortalama 12-18 ay

Çalışma İzni Süreci

Brexit sonrası Birleşik Krallık, göç politikalarını puan bazlı bir sisteme dönüştürmüştür. Yeni sistem, özellikle nitelikli işgücünü çekmeyi hedeflemekte ve sponsorluk gerektiren vizeler ile sponsorluk gerektirmeyen yollar sunmaktadır.

• Nitelikli Çalışan Vizesi (Skilled Worker Visa):

  UK iş piyasasına giriş için en yaygın vize türüdür ve puan temelli sisteme dayanır:

  • Zorunlu Kriterler (70 puan):
    • Sponsor lisansına sahip bir işverenden iş teklifi (20 puan)
    • İşin uygun beceri seviyesinde olması - RQF 3 veya üzeri (20 puan)
    • B1 seviyesinde İngilizce bilgisi (10 puan)
    • Yeterli maaş teklifi: Genellikle £26,200 veya mesleğe özel "going rate" (20 puan)
  • İsteğe Bağlı Kriterler (ilave 20 puan):
    • Doktora derecesi: İlgili alanda (10 puan), STEM alanında (20 puan)
    • Yetersiz meslek listesinde yer alan bir iş (20 puan)
    • Yeni gelenler (yeni işe başlayanlar) için indirimli maaş eşiği (£20,960)
    • Sağlık/eğitim sektöründeki belirli meslekler için özel maaş skalası
  • Vize Süresi: 5 yıla kadar, sonrasında süresiz oturum başvurusu yapılabilir
  • Sağlık Ücreti (Immigration Health Surcharge): Kişi başı yıllık £624
  • Bakmakla Yükümlü Olunanlar: Eş ve 18 yaş altı çocuklar dahil edilebilir
• Global Talent Visa:
  • Bilim, mühendislik, beşeri bilimler, tıp, dijital teknoloji, sanat ve kültür alanlarında lider veya potansiyel liderler için
  • Onay Süreci: İki aşamalı - onaylı kuruluştan (endorsement body) onay ve ardından vize başvurusu
  • Endorse Eden Kurumlar:
    • Akademi ve bilim: Royal Society, British Academy, Royal Academy of Engineering
    • Dijital teknoloji: Tech Nation
    • Sanat ve kültür: Arts Council England
  • Vize Avantajları:
    • İşveren sponsorluğu gerektirmez, iş değiştirme özgürlüğü
    • 5 yıla kadar geçerli, 3 yılda süresiz oturum imkanı
    • Eşler için çalışma izni ve bakmakla yükümlü olunanlar için vize
  • Başvuru Ücreti: £623 + Sağlık ücreti
• High Potential Individual (HPI) Visa:
  • Son 5 yıl içinde dünyanın önde gelen üniversitelerinden mezun olanlar için
  • Uygunluk:
    • UK Hükümeti'nin yıllık olarak belirlediği "Global Universities List"ten mezuniyet
    • Lisans, yüksek lisans veya doktora derecesi olmalı
    • Derece, orijin ülkede ve UK'de en az lisans seviyesinde tanınmalı
  • Finansal Gereklilik: £2,530 banka hesabında en az 28 gün tutulmuş olmalı
  • Dil Şartı: IELTS veya eşdeğeri sınavdan B1 seviyesi (IELTS 5.5-6.0)
  • Süre: Lisans/yüksek lisans için 2 yıl, doktora için 3 yıl (uzatılamaz)
  • Avantajlar: İş teklifi olmadan UK'de çalışma imkanı, işveren değiştirme özgürlüğü
  • Sınırlamalar: Doğrudan süresiz oturuma yol açmaz, başka bir vizeye geçiş gerekir
• Scale-up Visa:
  • Hızla büyüyen UK şirketlerinde çalışacak nitelikli profesyoneller için
  • İşveren Gereklilikleri:
    • Son 3 yılda en az %20 yıllık gelir veya personel artışı
    • En az 10 çalışanı olan şirket
    • Scale-up sponsor lisansına sahip olmak
  • Aday Gereklilikleri:
    • En az £33,000/yıl veya mesleğe özel "going rate" maaş teklifi
    • RQF 6 seviyesinde (lisans derecesi gerektiren) nitelikli iş
    • B1 seviyesi İngilizce
  • Vize Yapısı:
    • İlk 6 ay: Sponsor işveren için çalışma zorunluluğu
    • Sonraki süre: Serbest çalışma imkanı, işveren değiştirebilme
    • Toplam süre: 2 yıl, 3 yıla kadar uzatma imkanı
• Diğer Vize Türleri:
  • Innovator Visa:
    • Yenilikçi, uygulanabilir ve ölçeklenebilir iş fikri olan girişimciler için
    • Onaylı bir kuruluştan işletme onayı (endorsement) gerektirir
    • £50,000 minimum yatırım sermayesi
    • 3 yıl süreli, süresiz oturum yolu açık
  • Global Business Mobility Visa:
    • Çokuluslu şirketlerin çalışanları için 5 ayrı alt kategoride vize (Senior Executive, Graduate Trainee, UK Expansion Worker, Service Supplier, Secondment Worker)
    • Genellikle geçici görevlendirmeler için, süresiz oturum yolu yok
  • Youth Mobility Scheme:
    • 18-30 yaş arası gençler için 2 yıllık çalışma/seyahat vizesi
    • Belirli ülkelerle karşılıklı anlaşmalar kapsamında (Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda, Japonya, Güney Kore, San Marino, İzlanda, Hong Kong)
    • Uzatılamaz ve süresiz oturuma yol açmaz
• Mesleki Tanıma ve Yeterlilik:
  • Regüle Edilen Meslekler:
    • Doktorlar: General Medical Council kaydı
    • Hemşireler: Nursing and Midwifery Council kaydı
    • Avukatlar: Solicitors Regulation Authority veya Bar Council kaydı
    • Mühendisler: Engineering Council kayıt süreci
    • Öğretmenler: Teaching Regulation Agency kaydı
  • Diploma Denkliği: UK ENIC (eski adıyla NARIC) tarafından değerlendirme yapılır
  • Maliyet ve Süre: Mesleklere göre değişir, £200-1,500 arası maliyetler ve 3-12 ay arası sürebilir

İş Bulma Stratejileri

Birleşik Krallık'ta iş bulma süreci, yerel iş arama kültürünü anlamayı ve doğru kanalları kullanmayı gerektirir:

• CV ve Cover Letter Formatı:
  • UK tarzı CV: 2 sayfa maksimum, kronolojik, başlıca başarılar vurgulanmalı
  • Fotoğraf, doğum tarihi ve medeni durum bilgileri eklenmez (ayrımcılık yasalarına uyum)
  • Cover letter: Kısa, öz ve iş ilanındaki anahtar sözcükleri içermeli
• İş Arama Kaynakları:
  • İş Portalları: Indeed, Reed, Totaljobs, LinkedIn, CV-Library
  • Kamu Sektörü: Civil Service Jobs, NHS Jobs
  • Sektöre Özel: CWJobs (IT), Prospects (mezunlar), CharityJob (kar amacı gütmeyen)
  • İşe Alım Ajansları: Hays, Michael Page, Robert Half, Adecco
• Networking:
  • LinkedIn bağlantıları ve UK odaklı profesyonel gruplar
  • Meetup, Eventbrite üzerinden sektörel etkinlikler
  • Alumni ağları ve profesyonel dernekler
  • UK'de kültürel olarak "informational interview" daha az yaygın
• Mülakat Kültürü:
  • Genellikle çok aşamalı: İlk telefon görüşmesi, ardından yüz yüze/video mülakat, bazen assessment center
  • STAR tekniği yaygın: Situation, Task, Action, Result formatında cevaplar beklenir
  • Kültürel uyum (cultural fit) önemlidir, ekip dinamiklerine uyum göz önünde bulundurulur
  • Sorular: Davranışsal sorular, teknik bilgi ve "tell me about a time when..." tarzı sorular yaygın
• Sponsor Listesi Stratejisi:
  • Gov.uk'de yayınlanan resmi sponsor listesini taramak
  • Sponsorluk vermesi daha muhtemel büyük kurumsal şirketlere odaklanmak
  • Doğrudan sponsor olan şirketlerin kariyer sayfalarını takip etmek

Yaşam Koşulları

Birleşik Krallık, özellikle Londra ve Güneydoğu İngiltere'de yüksek yaşam maliyetine sahiptir. Ancak şehirden şehire önemli farklılıklar gösterir ve ülkenin kuzeyinde daha ekonomik seçenekler bulunabilir.

Şehirlere Göre Detaylı Yaşam Maliyeti (2025)

Sağlık Sistemi (NHS)

Birleşik Krallık'ın Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS), kapsamlı sağlık hizmetleri sunan vergi tabanlı bir sistemdir:

• Kimler Faydalanabilir:
  • Skilled Worker, Global Talent gibi 6 aydan uzun süreli vize sahipleri (Sağlık Ücreti ödenmesi şartıyla)
  • Oturum sahipleri (Indefinite Leave to Remain - ILR)
  • EU Settlement Scheme kapsamındaki kişiler
• Immigration Health Surcharge (IHS):
  • Güncel tutar: Kişi başı yıllık £624 (öğrenciler ve 18 yaş altı için £470)
  • Vize başvurusu sırasında tüm vize süresi için peşin ödenir
  • Sağlık personeli ve sosyal bakım çalışanları (ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler) muaf tutulabilir
• Kapsam:
  • GP (aile hekimi) hizmetleri ve muayeneler
  • Hastane tedavileri ve acil servis hizmetleri
  • Doğum öncesi ve sonrası bakım
  • Aşılar ve tarama programları
• Kapsam Dışı:
  • Diş tedavileri (genel NHS diş hekimleri ücretli, gelir durumuna göre indirim olabilir)
  • Göz muayeneleri ve gözlükler (belirli gruplar için ücretsiz göz muayenesi)
  • Bazı reçeteli ilaçlar (İngiltere'de reçete ücreti £9.90, İskoçya ve Galler'de ücretsiz)
• NHS Kaydı:
  • Yerel GP pratiğine kayıt (adres ispatı ve vize belgesi gerekli)
  • NHS numarası atanması (tüm hizmetlere erişim için kullanılır)
  • Randevu sistemi: GP ziyaretleri, uzman sevkleri, hastane randevuları
• Özel Sağlık Sigortası: NHS yanında ek olarak kullanılabilir, bekleme sürelerini azaltmak ve özel hastanelere erişim için tercih edilebilir

Vergi Sistemi

Birleşik Krallık vergi sistemi, İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda'da küçük farklarla uygulanır. Ana vergi türleri şunlardır:

• Gelir Vergisi (Income Tax) - İngiltere, Galler ve Kuzey İrlanda (2025-2026):
  • Kişisel vergi muafiyeti: £12,570'a kadar %0
  • Temel oran: £12,571 - £50,270 arası %20
  • Yüksek oran: £50,271 - £125,140 arası %40
  • Ek oran: £125,141 ve üzeri %45
• Ulusal Sigorta Katkısı (National Insurance - NI):
  • Çalışanlar için: Haftalık £242 üzerindeki kazançlar için %12, haftalık £967 üzerindeki kazançlar için ek %2
  • Serbest çalışanlar için: Yıllık £12,570 üzerindeki kazançlar için %9, £50,270 üzerindeki kazançlar için %2
  • ILR ve vatandaşlık başvuruları için NI katkı geçmişi önemlidir
• Katma Değer Vergisi (VAT):
  • Standart oran: %20 (çoğu ürün ve hizmet)
  • İndirimli oran: %5 (çocuk koltukları, enerji tasarruflu malzemeler gibi)
  • Sıfır oran: %0 (temel gıda maddeleri, çocuk giysileri, kitaplar)
• Belediye Vergisi (Council Tax):
  • Bölge ve konut değerine göre değişir (Londra'da yıllık £1,200-3,000 arası)
  • Öğrenciler ve tek kişi yaşayanlar için indirim uygulanır (%25)
• Vergi Dönemi ve Beyanname:
  • Vergi yılı: 6 Nisan - 5 Nisan
  • PAYE (Pay As You Earn) sistemi: İşveren tarafından otomatik kesintiler
  • Self Assessment: Serbest çalışanlar ve ek geliri olanlar için yıllık beyanname (31 Ocak'a kadar)

Konut Bulma

Birleşik Krallık'ta konut piyasası, özellikle büyük şehirlerde rekabetçidir ve konut bulma süreci genellikle hızlı ilerler:

• Kiralama Süreci:
  • Emlakçılar aracılığıyla (genellikle 1 aylık kira tutarında komisyon, bazen paylaşımlı)
  • Doğrudan ev sahiplerinden (Gumtree, SpareRoom, Facebook groups)
  • İlk görüşmeden sonra hızlı karar verme gerekliliği (popüler bölgelerde aynı gün)
• Gerekli Belgeler:
  • "Right to Rent" kontrolü (vize veya oturum belgesi)
  • Kredi kontrolü veya UK kredi geçmişi olmayanlar için garantör/daha yüksek depozito
  • İş sözleşmesi ve gelir kanıtı (genellikle yıllık gelir, aylık kiranın 30 katı olmalı)
  • Referanslar (önceki ev sahibi ve/veya işveren)
• Sözleşme Türleri:
  • Assured Shorthold Tenancy (AST): En yaygın sözleşme türü, genellikle 6-12 ay süreli
  • Break Clause: Genellikle 6 ay sonra 1-2 ay önceden bildirimle çıkış imkanı
  • Joint Tenancy: Ev arkadaşlarıyla ortak sorumluluk
• Depozito ve Koruma:
  • Depozito: Genellikle 5-6 haftalık kira tutarında
  • Yasal depozito koruma sistemleri: TDS, DPS veya mydeposits'e yatırılması zorunlu
  • Taşınma envanteri (inventory) önemli, hasar tespiti için dokümantasyon şart
• Kiracı Hakları:
  • Ev sahibinin yasal sorumlulukları: Güvenlik, ısınma, acil tamiratlar
  • Kiracının korunması: Yasal bildirim süreleri, haksız tahliye koruması
  • Energy Performance Certificate (EPC) ve Gas Safety Certificate zorunluluğu
• Bölge Tercihi:
  • Ulaşım bağlantıları (Londra'da "Zone" sistemi ve TfL haritası önemli)
  • Council Tax bandı (A-H arası, konut değerine göre belirlenir)
  • Okul bölgeleri (catchment areas) çocuklu aileler için kritik

Eğitim Sistemi

Birleşik Krallık'ta eğitim sistemi, bölgelere göre küçük farklılıklar gösterse de genel yapı benzerdir:

• Devlet Okulları (State Schools):
  • Visa sahipleri ve oturum sahiplerinin çocukları ücretsiz eğitim alabilir
  • Primary School (5-11 yaş): Reception, Year 1-6
  • Secondary School (11-16 yaş): Year 7-11, GCSE sınavlarıyla sonlanır
  • Sixth Form/College (16-18 yaş): A-Levels veya diğer yeterlilikler
• Okul Başvuruları:
  • Yerel eğitim otoritesine (LEA) başvuru
  • Yerleşim adresine göre öncelik (catchment area)
  • Grammar Schools: Seçici okullar, 11+ sınavı ile giriş
  • Faith Schools: Dini kriterlere göre seçim yapabilir
• Özel Okullar (Independent/Private Schools):
  • Yıllık ücretler: Günlük okul £15,000-25,000, yatılı okul £35,000-50,000
  • Başvuru süreci: Giriş sınavları, mülakatlar ve kayıt ücretleri
  • Boarding Schools (yatılı okullar): Tam zamanlı, haftaiçi veya esnek yatılı seçenekleri
• Uluslararası Okullar:
  • IB (International Baccalaureate) veya Amerikan müfredatı seçenekleri
  • Londra'da yıllık ücretler £25,000-35,000 arası
  • Uzun bekleme listeleri olabilir, erken başvuru önerilir
• Yüksek Öğrenim:
  • Skilled Worker ve diğer çalışma vizesi sahiplerinin çocukları için yabancı öğrenci ücretleri geçerli
  • ILR sahiplerinin çocukları yerel öğrenci statüsünde
  • Lisans ücretleri: Yerel öğrenciler için £9,250/yıl (İngiltere'de), yabancı öğrenciler için £15,000-30,000/yıl
  • Finansal destek: Yerel öğrenciler için Student Finance loans, yabancı öğrenciler için sınırlı burs imkanları

Sektörlere Göre Maaş Aralıkları (Brüt/Yıl, 2025)

Kültürel Uyum ve Günlük Yaşam

• İş Kültürü:
  • Çalışma saatleri: Genellikle 9:00-17:30, sektöre göre değişebilir
  • Tatil hakkı: Yasal minimum 28 gün (banka tatilleri dahil)
  • Toplantılarda dakiklik ve hazırlık beklenir
  • İletişim: Doğrudan eleştiriden kaçınma, "I see your point, but..." gibi nazik ifadeler
  • Email kültürü: Formal başlangıç ve bitiş, hızlı yanıt beklentisi
• Sosyal Normlar:
  • Kuyruk (queue) kültürü: Sıraya saygı göstermek önemlidir
  • Small talk: Hava durumu klasik başlangıç konusudur
  • Pub kültürü: Sosyalleşme ve iş sonrası içki rutini, "rounds" sistemi (herkes sırayla tüm masaya içki alır)
  • Bahşiş: Restoranlarda %10-15 yaygın, bazen hesaba service charge olarak eklenir
• Ulaşım:
  • Toplu taşıma: Londra'da Oyster Card/contactless, diğer şehirlerde yerel sistemler
  • Sürüş: Soldan trafik, uluslararası ehliyetler çoğu ülke için 12 ay geçerli
  • UK sürücü belgesi: Bazı ülkelerden direkt değişim imkanı (geçerli ülkeler listesi kontrol edilmeli)
• Bankacılık ve Finans:
  • Banka hesabı açma: Proof of address (adres kanıtı) kritik önemdedir
  • "Newcomer" veya "International" banka paketleri: Barclays, HSBC, Lloyds gibi bankalarda mevcut
  • Fintech alternatifleri: Monzo, Revolut, Wise gibi dijital bankalar adres kanıtı olmadan hesap açabilir
  • Kredi skoru: UK'de sıfırdan başlar, kredi kartı ve fatura ödemeleri ile oluşturulabilir

Kalıcı Oturum ve Vatandaşlık

• Süresiz Oturum (Indefinite Leave to Remain - ILR):
  • Genel kural: 5 yıl yasal ikamet (aynı vize kategorisinde)
  • Skilled Worker: 5 yıl
  • Global Talent: 3 yıl (normal yol) veya 5 yıl (exceptional talent)
  • Innovator: 3 yıl
  • Finansal şart: Minimum gelir gereksinimi yok, ancak kamu fonlarına başvurmamış olma şartı
  • Dil şartı: En az B1 seviyesi İngilizce (CEFR)
  • "Life in the UK" testi
  • Başvuru ücreti: £2,885 + IHS iadesi
• Vatandaşlık:
  • ILR sonrası 12 ay bekleme süresi (UK vatandaşı ile evli olanlar için bekletme süresi yok)
  • Son 5 yılda fiziksel bulunma: Maximum 450 gün, son yılda maksimum 90 gün yurt dışında olma sınırı
  • "Good character" gereksinimleri: Sabıka kaydı kontrolü, vergi ve göçmenlik uyumu
  • Başvuru ücreti: £1,580 (2025)
  • Vatandaşlık töreni: UK değerleri ve geleneklerine bağlılık yemini

Çalışma İzni Süreci

Hollanda, özellikle yüksek nitelikli profesyoneller için çeşitli çalışma izni seçenekleri sunan ve uluslararası çalışanlara karşı açık bir politika izleyen bir ülkedir. Ana çalışma izni türleri şunlardır:

• Nitelikli Göçmen Programı (Highly Skilled Migrant / Kennismigrant):

  Hollanda'nın yüksek nitelikli yabancı profesyonelleri çekmek için tasarlanmış ana programıdır:

  • Uygunluk Kriterleri:
    • Hollanda'da bulunan ve IND tarafından tanınan sponsor şirketten iş teklifi
    • Asgari maaş eşiği (brüt/yıllık, 2025):
      • 30 yaş üstü: €60,000
      • 30 yaş altı: €43,800
      • Hollanda'da eğitim görmüş mezunlar için (zoekjaar sonrası): €34,500
      • AB Mavi Kartı için: €71,000
  • Süreç ve Zaman Çizelgesi:
    • İşveren tarafından başlatılır (çalışan adına başvuru yapar)
    • TEV (Machtiging tot Voorlopig Verblijf) ve VVR (Verblijfsvergunning Regulier) birleşik başvurusu
    • İşlem süresi: 2-4 hafta (hızlandırılmış süreç)
    • Başvuru ücreti: €350 (2025)
  • Vize Süresi: İş sözleşmesi süresi kadar (maksimum 5 yıl), uzatma mümkün
  • Aile Birleşimi: Eş ve çocuklar aynı süreçte dahil edilebilir, eş çalışma iznine otomatik sahip olur
  • Vergi Avantajı: 30% Ruling ile maaşın %30'u vergiden muaf (belirli kriterleri karşılayan çalışanlar için)
• Avrupa Birliği Mavi Kartı (European Blue Card):
  • Gereklilikler:
    • Yüksek öğrenim derecesi (en az lisans, tercihen yüksek lisans veya doktora)
    • En az 1 yıllık iş sözleşmesi
    • Minimum maaş eşiği: €71,000/yıl (2025)
  • Avantajlar:
    • AB içinde yüksek mobilite (2 yıl sonra diğer AB ülkelerine geçiş kolaylığı)
    • Süresiz oturum için daha kısa süre (5 yıl yerine 4 yıl)
    • Aile üyeleri için hızlı süreç
  • Dezavantajlar: Daha yüksek maaş eşiği, işveren değişikliklerinde yeni başvuru
• İş Arama Vizesi (Orientation Year / Zoekjaar):
  • Kimler Başvurabilir:
    • Hollanda'da veya dünyanın önde gelen üniversitelerinde son 3 yıl içinde mezun olanlar
    • Hollanda'da araştırma yapan bilim insanları
    • Daha önce Highly Skilled Migrant olarak çalışanlar
  • Temel Özellikler:
    • 1 yıl süreyle Hollanda'da iş arama ve çalışma hakkı
    • İşveren için çalışma izni (TWV) gerekmiyor
    • Kennismigrant olarak iş bulunması durumunda daha düşük maaş eşiği
    • Niteliksiz işlerde de çalışma imkanı
  • Başvuru: Doğrudan IND'ye yapılır, iş teklifi veya sponsor gerekli değil
  • Ücret: €350 (2025)
• Çalışma İzni (GVVA - Tek İzin):
  • Ne Zaman Gerekir:
    • Kennismigrant kriterleri karşılanamadığında
    • Kennismigrant sponsor olmayan bir şirkette çalışırken
  • Süreç:
    • İşveren UWV'ye (İş Kurumu) başvurur - işgücü piyasası testi uygulanır
    • İND tarafından oturum komponenti değerlendirilir
    • Süre: 60-90 gün
  • Zorluklar: İşveren, neden bu pozisyona Hollandalı veya AB vatandaşı bulunamadığını kanıtlamalıdır
  • Avantajlar: Kennismigrant için gerekli maaş eşiğini karşılamayan işler için alternatif
• Serbest Çalışma/Girişimcilik Vizesi:
  • Başvuru Tipleri:
    • Serbest meslek çalışanı (freelancer/self-employed)
    • Girişimci (entrepreneur)
    • Start-up vizesi (innovative business)
  • Değerlendirme Kriterleri:
    • Hollanda ekonomisine katkı
    • Detaylı iş planı ve mali projeksiyon
    • Kişisel deneyim ve nitelikler
    • Start-up vizesi için onaylı bir facilitator (mentor kuruluş) desteği
  • Finansal Gereklilikler: Yeterli sermaye ve sürdürülebilir gelir kanıtı (minimum €55,000 tavsiye edilir)
  • İki Kriterli Serbest Çalışma Sistemi: Hollanda'daki çoğu serbest çalışan, birden fazla müşteri için çalışmalı ve kendi çalışma saatlerini belirlemelidir
• Özel Programlar:
  • DAFT/Amerika Antlaşması (Amerikan Vatandaşları İçin):
    • Amerikan vatandaşları için özel girişimcilik programı
    • Daha düşük sermaye gerekliliği: €4,500
    • Nispeten daha kolay başvuru süreci
  • Japon Vatandaşları için Çalışma İzinleri: Özel anlaşma kapsamında kolaylaştırılmış süreç

İş Bulma Stratejileri

Hollanda'da iş bulma süreci, ülkenin çok kültürlü iş ortamını ve doğrudan iletişim kültürünü anlamayı gerektirir:

• CV ve Motivasyon Mektubu:
  • Hollanda tarzı CV: 1-2 sayfa, kronolojik, fotoğraf genellikle eklenir
  • Motivatiebrief (motivasyon mektubu): Kısa, öz ve şirkete özel yazılmalı
  • İngilizce veya Hollandaca başvuru: Ilan dilinde başvuru yapılmalı
  • Diploma ve sertifikalar: Hollanda'da önem taşır, özellikle teknik rollerde
• İş Arama Kaynakları:
  • İş Portalları: LinkedIn, Indeed, Glassdoor, Monsterboard, Nationale Vacaturebank
  • Uluslararası odaklı siteler: Undutchables, Together Abroad, IamExpat
  • Kamu portalı: werk.nl (çoğunlukla Hollandaca)
  • Recruitment ajansları: Randstad, Adecco, Unique, Michael Page, Adams Multilingual Recruitment
• Networking:
  • Expatlar için networking etkinlikleri: InterNations, Meetup
  • Linkedin profilinde lokasyon "Netherlands" olarak güncellenmeli
  • Borrels (sosyal içme etkinlikleri): İş bağlantıları için önemli
  • İngilizce konuşan topluluklar: Amsterdam, Rotterdam, Eindhoven, Den Haag'da yaygın
• Mülakat Kültürü:
  • Doğrudan iletişim: Hollandalılar oldukça açık sözlüdür, bu kültürel şok yaratabilir
  • Dakiklik kritik: Mülakat için 5-10 dakika erken varmak normal
  • Casual ve samimi atmosfer, ancak profesyonellik beklenir
  • STAR metodunu kullanma: Situation, Task, Action, Result formatında cevaplar etkili olur
  • Maaş pazarlığı: Hollanda'da maaş konuşmak tabu değildir, açıkça görüşülebilir
• İngilizce İş Ortamı:
  • Çok uluslu şirketlerde ve tech sektöründe genellikle İngilizce çalışma ortamı
  • Küçük-orta ölçekli firmalarda Hollandaca beklentisi olabilir
  • Önerilen sektörler (İngilizce konuşanlar için): IT, fintech, marketing, engineering, R&D

Yaşam Koşulları

Hollanda, yüksek yaşam kalitesi ve iş-yaşam dengesi ile bilinir. Konut piyasası zorlu olmakla birlikte, ulaşım, sağlık ve eğitim sistemleri gelişmiştir.

Şehirlere Göre Detaylı Yaşam Maliyeti (2025)

Hollanda Sağlık Sistemi

Hollanda sağlık sistemi, özel sağlık sigortası temelli olmakla birlikte, sıkı devlet düzenlemelerine tabidir:

• Temel Yapı:
  • Zorunlu sağlık sigortası (basisverzekering): Herkes için mecburi
  • Özel sigortacılar tarafından sunulur (CZ, VGZ, Zilveren Kruis, OHRA, Menzis vb.)
  • İçerik devlet tarafından belirlenir, sigortacılar arasında rekabet vardır
• Maliyet (2025):
  • Aylık prim: €120-150 (sigortacı ve pakete göre değişir)
  • Eigen risico (yıllık katkı payı): €385 (minimum), isteğe bağlı olarak €885'e kadar artırılabilir
  • Eigen risico artırılırsa aylık prim düşer
  • Düşük gelirli kişiler için zorgtoeslag (sağlık yardımı) mevcuttur
• Ek Sigorta (Aanvullende verzekering):
  • Diş tedavisi, fizyoterapi, alternatif tıp, gözlük/lens için ek paketler
  • Aylık €10-50 arası ek maliyet (kapsama göre değişir)
• Sistem Özellikleri:
  • Huisarts (aile hekimi): Sağlık sisteminin giriş noktası, tüm sevkler buradan yapılır
  • Randevu sistemi: Çoğu doktor ziyareti için randevu gereklidir
  • İlaç politikası: Genellikle jenerik ilaçlar tercih edilir, reçeteler huisarts tarafından yazılır
  • Acil durumlar: 112 acil hat, Spoedeisende Hulp (SEH) acil servis
• Kayıt Süreci:
  • Hollanda'ya varıştan sonra 4 ay içinde sağlık sigortası yaptırmak zorunludur
  • BSN numarası (sosyal güvenlik numarası) gereklidir
  • Yerel bir huisarts'a kayıt yaptırmak önemlidir (bazı bölgelerde bekleme listeleri olabilir)
  • Öğrenciler için farklı kurallar: Kendi ülkesinde sigortası varsa Hollanda sigortası gerekmeyebilir

Vergi Sistemi

Hollanda vergi sistemi, progresif bir yapıya sahiptir ve vergi rezidenti olarak kabul edilenler dünya genelindeki gelirleri üzerinden vergilendirilir:

• Gelir Vergisi (2025):
  • Box 1 (maaş, iş geliri, ev):
    • €0 - €37,500: %36.93
    • €37,501 ve üzeri: %49.5
  • Box 2 (büyük hisseler): %26.9
  • Box 3 (tasarruf ve yatırımlar): Net varlık değeri üzerinden varsayılan getiri üzerinden %31
• Vergi İndirimleri:
  • Genel vergi indirimi (heffingskorting): €3,070'a kadar
  • Çalışma indirimi (arbeidskorting): Gelire bağlı olarak maksimum €4,605
  • 30% Ruling: Uygun nitelikli expat çalışanlar için maaşın %30'u vergiden muaf
• Zorunlu Sosyal Katkılar:
  • AOW (emeklilik): Brüt maaşın %17.9'u
  • ANW (vefat yardımı): Brüt maaşın %0.1'i
  • WLZ (uzun dönem bakım): Brüt maaşın %9.65'i
  • Bu katkılar genellikle gelir vergisi ile birlikte tahsil edilir
• Vergi Beyannamesi:
  • Vergi yılı: 1 Ocak - 31 Aralık
  • Beyanname dönemi: Takip eden yılın 1 Mart - 1 Mayıs arası
  • DigiD (dijital kimlik) ile online sistem üzerinden beyanname doldurma
  • Çift gelirli çiftler: Ortak veya ayrı beyanname seçenekleri
• İlk Giriş Yılı:
  • Kısmi yıl vergilendirmesi mümkün (geldiğiniz tarihten itibaren)
  • Non-resident ve resident statüleri arasında seçim yapılabilir
  • M-form beyannamesi (göçmenler için özel form)

Konut Bulma

Hollanda'da konut piyasası, özellikle büyük şehirlerde oldukça rekabetçidir ve konut bulma süreci zorlu olabilir:

• Kiralama Süreci:
  • Vrije sector (serbest piyasa) kiralık: €763.47/ay (2025) üzerindeki kiralamalar
  • Sociale huurwoningen (sosyal konut): Düşük gelirli kişiler için, genellikle uzun bekleme listeleri
  • Anti-kraak (boş bina koruma): Daha uygun fiyatlı ama geçici seçenek
• Konut Tipleri:
  • Appartement: Daire
  • Eengezinswoning: Müstakil ev
  • Rijtjeshuis: Sıra ev
  • Studio: Tek odalı daire
• Kiralama Terminolojisi:
  • Kale huur: Sadece daire kirası
  • Gestoffeerd: Temel mobilyalı (perde, zemin kaplaması)
  • Gemeubileerd: Tam mobilyalı
  • Servicekosten: Servis ücretleri (bina bakımı, asansör vb.)
• Gerekli Belgeler:
  • Gelir belgesi (genellikle aylık brüt maaşın 3-4 katı yıllık kira olmalı)
  • İş sözleşmesi
  • Önceki ev sahibinden referans
  • ID/pasaport ve oturum izni
  • BSN numarası (Burgerservicenummer)
• Maliyet ve Depozito:
  • Depozito: Genellikle 1-2 aylık kira
  • Emlakçı komisyonu: 1 aylık kira + KDV (Kiracıdan talep edilmesi yasal değildir)
  • İlk ödeme: Depozito + ilk ay kira + (varsa) emlakçı komisyonu
• Arama Platformları:
  • Funda.nl, Pararius.nl, Kamernet.nl (paylaşımlı konut)
  • Facebook grupları: "Expats in Amsterdam/Rotterdam" vb.
  • Relocation ajansları: İşveren sponsorluğunda yardım alınabilir
• Kayıt Zorunluluğu:
  • Belediyeye adres kaydı (inschrijven bij de gemeente) zorunludur
  • BSN numarası almak için gereklidir
  • 4 aydan uzun kalacak herkes kayıt yaptırmalıdır

Ulaşım Sistemi

• Bisiklet Kültürü:
  • En yaygın ulaşım aracı, şehir içi ve bazen şehirlerarası ulaşımda kullanılır
  • Geniş bisiklet yolları ağı ve bisikletliler için özel trafik ışıkları
  • İkinci el bisiklet: €100-250, yeni bisiklet: €300-800+
  • Bisiklet hırsızlığı yaygın, iyi kilit sistemleri şart
  • OV-fiets: Tren istasyonlarında günlük kiralık bisikletler (OV-chipkaart ile)
• Toplu Taşıma:
  • OV-chipkaart: Tüm toplu taşımada kullanılan ortak kart sistemi
  • Tren: NS (Nederlandse Spoorwegen), ülke genelinde çalışır
  • Otobüs, tramvay, metro: Şehir içi ulaşım, farklı operatörler
  • Abonelikler: Dal Voordeel (off-peak indirim), Weekend Vrij (hafta sonu ücretsiz)
• Araba Kullanımı:
  • Yüksek maliyetli: Yakıt, sigorta, vergi, park etme
  • Şehir merkezlerinde park etme: €3-7/saat
  • Yabancı ehliyetler: AB ehliyetleri geçerli, AB dışı ehliyetler 185 gün kullanılabilir
  • Trafik kuralları sıkı uygulanır, hız kameraları ve alkol kontrolleri yaygın
• Şehirlerarası Ulaşım:
  • Rotterdam-Amsterdam: Trenle 40 dakika
  • Amsterdam-Utrecht: Trenle 25 dakika
  • Amsterdam-Eindhoven: Trenle 1 saat 20 dakika
  • Komşu ülkelere bağlantılar: Almanya, Belçika ve Fransa'ya doğrudan tren

Eğitim Sistemi

Hollanda'da eğitim sistemi, öğrencilerin yeteneklerine göre farklı yollar sunan esnek bir yapıya sahiptir:

• Okul Türleri:
  • Devlet okulları: Ücretsiz, genellikle Hollandaca eğitim
  • Özel okullar: Dini veya özel eğitim metodları, düşük ücretli
  • Uluslararası okullar: İngilizce müfredat, yüksek ücretli (€15,000-25,000/yıl)
• Eğitim Aşamaları:
  • Basisschool (ilkokul): 4-12 yaş
  • Ortaöğretim (12-18 yaş):
    • VMBO: Mesleki yönelimli (4 yıl)
    • HAVO: Yüksek mesleki eğitime hazırlık (5 yıl)
    • VWO/Gymnasium: Üniversiteye hazırlık (6 yıl)
  • Yüksek Öğrenim:
    • MBO: Mesleki eğitim kolejleri
    • HBO: Uygulamalı bilimler üniversiteleri (hogescholen)
    • WO: Araştırma üniversiteleri
• Expat Çocukları için Seçenekler:
  • Uluslararası okullar: IPC, IB, British, American müfredatları
  • Çift dilli (tweetalig) devlet okulları: Hollandaca ve İngilizce eğitim
  • Newcomer sınıfları: Yeni gelen göçmen çocukları için dil destek programları
• Uluslararası Yüksek Öğrenim:
  • 200'den fazla İngilizce lisans ve yüksek lisans programı
  • Ücretler (2025): EU vatandaşları için €2,400/yıl, EU dışı için €8,000-20,000/yıl
  • Önde gelen üniversiteler: TU Delft, University of Amsterdam, Utrecht University, Wageningen University
• Okul Kaydı ve Uygulama:
  • Yoğun talep gören okullarda bekleme listeleri olabilir
  • Bazı bölgelerde lojistik yakınlık (catchment area) önemli
  • Okul teftişi raporları openbaar (halka açık), eğitim kalitesini inceleyebilirsiniz

Bankacılık ve Finans

• Banka Hesabı Açma:
  • Gerekli belgeler: Pasaport/ID, oturum izni, BSN numarası, adres kanıtı, iş sözleşmesi
  • Popüler bankalar: ING, ABN AMRO, Rabobank, bunq (dijital)
  • BSN gerekmeden hesap açan bankalar: bunq, N26 (sınırlı hizmetler)
• Banka Hizmetleri:
  • Betaalrekening: Günlük işlemler için cari hesap
  • Spaarrekening: Tasarruf hesabı
  • Kredieten: Krediler (kredi skoru ve gelir geçmişi gerekir)
  • Verzekeringen: Sigortalar (genellikle banka üzerinden paketlenebilir)
• Ödeme Sistemleri:
  • PIN kartları: Ana ödeme aracı, neredeyse her yerde geçerli
  • iDEAL: Online ödemeler için Hollanda'ya özgü sistem
  • Contactless betalen: Temassız ödeme yaygın
  • Nakit kullanımı giderek azalıyor, bazı yerler sadece kart kabul ediyor
• Dijital Bankacılık:
  • DigiD: Devlet kurumlarıyla online işlemler için dijital kimlik
  • TAN kodları veya mobil uygulamalar üzerinden güvenlik
  • İngilizce banka hizmetleri: ABN AMRO ve bunq tam İngilizce destek sunuyor

Kültürel Uyum ve Günlük Yaşam

• Hollanda Kültürünün Özellikleri:
  • Directheid (Doğrudanlık): Doğrudan iletişim tarzı, "brutal honesty" olarak algılanabilir
  • Gezelligheid: Rahatlık, sıcaklık ve dostluk ortamı yaratma
  • Consensus kültürü: Karar vermede çoğulcu yaklaşım, poldermodel
  • Calvinistik değerler: Tutumluluk, çalışkanlık, gösterişten kaçınma
• Günlük Yaşam Rutinleri:
  • Çalışma saatleri: Genellikle 9:00-17:00, esnek çalışma yaygın
  • Part-time çalışma: Hollandalıların %50'si tam zamanlı çalışmaz, iş-yaşam dengesi önemli
  • Yemek saatleri: Öğle yemeği 12:00-13:00 arası, akşam yemeği erken (18:00-19:00)
  • Mağaza saatleri: Pazartesi 12:00'dan açılır, Perşembe "koopavond" (geç alışveriş), Pazar genelde kapalı
• Sosyal Normlar:
  • Randevular ve dakiklik: "Hollanda saati" tam zamanında demektir
  • Doğum günleri: Kutlayan kişi ikram hazırlar, herkese el sıkışıp tebrik edilir
  • Hediyeler: Ev ziyaretlerinde çiçek veya şarap getirmek yaygın
  • "Dutch treat" (Hollanda usulü hesap ödeme): Herkes kendi payını öder
• İş Kültürü:
  • Hiyerarşinin düz olması: Unvanlar az önemli, fikirler doğrudan ifade edilir
  • Toplantı kültürü: Çok toplantı yapılır, herkesin fikri sorulur
  • İş-yaşam dengesi: Fazla mesai beklenmez, tatil hakları önemlidir
  • Networking: "Borrel" (kokteyl) etkinlikleri networking için önemli
• Dil Faktörü:
  • Çoğu Hollandalı İngilizce konuşabilir (nüfusun %90+'ı)
  • İş ortamında İngilizce yaygın, ancak sosyal ortamlarda Hollandaca avantaj sağlar
  • Ücretsiz dil kursları: Belediyeler ve kütüphaneler aracılığıyla
  • Özel dil kursları: €300-1,000 (seviyeye göre)

Oturum ve Vatandaşlık

• Süresiz Oturum (Permanent Residence):
  • Yasal ve kesintisiz 5 yıl ikamet sonrası başvuru yapılabilir
  • Inburgeringsexamen (entegrasyon sınavı) başarısı gereklidir
  • Geçim kaynağı ispatı (sürdürülebilir gelir)
  • Başvuru ücreti: €207 (2025)
  • Süre: Süresiz, 5 yılda bir kart yenileme
• Vatandaşlık (Naturalisatie):
  • Yasal ve kesintisiz 5 yıl ikamet (Hollandalı ile evli olanlar için 3 yıl)
  • Dil şartı: A2 seviyesi Hollandaca (sınav veya diploma ile ispat)
  • Inburgeringsexamen başarısı
  • Vatandaşlık beyanı töreni: "Verklaring van Verbondenheid"
  • Başvuru ücreti: €945 (2025)
• Inburgering (Entegrasyon) Süreci:
  • Sınav içeriği: Hollandaca dil, toplum bilgisi, iş piyasası oryantasyonu
  • Muafiyetler: AB vatandaşları, yüksek eğitimliler, Türk vatandaşları (Ortaklık Anlaşması kapsamında)
  • Hazırlık kursları: €1,000-3,000, DUO kredisi kullanılabilir
  • Süresi: Genellikle 3 yıl içinde tamamlanmalı
• Çifte Vatandaşlık:
  • Genel kural: Hollanda vatandaşlığı kazanılırken orijinal vatandaşlıktan çıkılması beklenir
  • İstisnalar: Çıkma izni vermeyen ülkeler, Hollandalı ile evlilik, mülteci statüsü
  • Türkiye vatandaşları genellikle çıkma zorunluluğuna tabidir (istisnalar dışında)

Çalışma İzni Süreci

Avustralya, beceri odaklı göç politikası ile nitelikli işgücünü çekmeyi hedefleyen kapsamlı bir göçmenlik sistemine sahiptir. Ana çalışma izni türleri şunlardır:

• Skilled Independent Visa (Subclass 189):

  İşveren sponsorluğu gerektirmeyen, puanlama sistemine dayalı kalıcı oturum vizesidir:

  • Puanlama Sistemi:
    • Yaş: 25-32 yaş arası maksimum puan (30 puan)
    • İngilizce seviyesi: Competent (0), Proficient (10), Superior (20 puan)
    • İş tecrübesi: Avustralya içi/dışı tecrübe yılına göre (5-20 puan)
    • Eğitim seviyesi: Lisans (15), Yüksek lisans (15), Doktora (20 puan)
    • Diğer faktörler: Partner becerileri, Avustralya'da eğitim, dil, bölgesel çalışma vb.
    • 2025 için geçiş puanı: 85-95 puan (meslek ve davet turuna bağlı olarak değişir)
  • Başvuru Süreci:
    • Skills Assessment: Meslek değerlendirme kurumları tarafından mesleki yeterlilik onayı
    • Expression of Interest (EOI): SkillSelect sistemine başvuru ve havuza dahil olma
    • Invitation to Apply (ITA): Puan sıralamasına göre davet
    • Vize başvurusu: Davet sonrası 60 gün içinde detaylı başvuru
  • Süre ve Haklar: Süresiz kalıcı oturum, çalışma ve eğitim hakkı, Medicare (sağlık) erişimi
  • Maliyet: Ana başvuru sahibi için A$4,640, eş için A$2,320, çocuklar için A$1,160 (2025)
• Skilled Nominated Visa (Subclass 190):
  • Eyalet/bölge sponsorluğu ile kalıcı oturum sağlar
  • Subclass 189 ile benzer gereksinimler, ancak eyalet adaylığı ile 5 ek puan
  • Her eyaletin kendi kriterleri ve öncelikli meslek listeleri vardır
  • Bazı eyaletler belirli bir süre o eyalette yaşama taahhüdü ister (genellikle 2 yıl)
  • Genel olarak daha düşük puan gereksinimi (189'a göre)
• Temporary Skill Shortage Visa (Subclass 482):
  • Üç Akış:
    • Kısa Vadeli Akış: 2 yıllık (uzatılabilir), kalıcı oturuma yol açmaz
    • Orta Vadeli Akış: 4 yıllık, 3 yıl sonra kalıcı oturum başvurusu imkanı
    • İş Anlaşması Akışı: Uluslararası ticaret anlaşmaları kapsamında
  • Gereklilikler:
    • Onaylı sponsor tarafından iş teklifi
    • Pozisyonun Skilled Occupation List'te olması
    • En az 2 yıl ilgili iş tecrübesi
    • İngilizce yeterliliği: IELTS 5.0 (kısa vadeli), IELTS 5.0 (orta vadeli)
    • Market Rate Salary: Avustralyalı çalışanlara ödenen maaşın altında olamaz
    • Labour Market Testing: İşverenin yerel işgücü pazarında arama yapmış olması gerekir
  • Maliyet: Başvuru sahibi için A$2,790-3,200 (akışa göre değişir), aile üyeleri için ek ücretler
• Regional Skilled Visas (Subclass 491 ve 494):
  • Skilled Work Regional Visa (Subclass 491):
    • Eyalet sponsorluğu ile bölgesel alanlarda çalışma
    • 5 yıllık geçici vize, 3 yıl sonra kalıcı oturum başvurusu imkanı (Subclass 191)
    • Daha düşük puan eşiği (65+), bölgesel alanlarda yaşama ve çalışma zorunluluğu
  • Skilled Employer Sponsored Regional Visa (Subclass 494):
    • Bölgesel işveren sponsorluğu gerektirir
    • 5 yıllık geçici vize, 3 yıl sonra kalıcı oturuma geçiş imkanı
    • Aynı işverende en az 3 yıl çalışma şartı
• Global Talent Visa (Subclass 858):
  • Uluslararası alanda tanınmış üstün yetenekli kişiler için
  • Hedef sektörler: AgTech, Space, FinTech, Energy, Health, Defence, Manufacturing, Resources, Digital, Cyber Security
  • Uluslararası alanda tanınmış başarı ve yüksek gelir potansiyeli (A$167,500+) gerektirir
  • Hızlı süreç: Ortalama 2-4 hafta işlem süresi
  • Doğrudan kalıcı oturum sağlar
• Mesleki Değerlendirme (Skills Assessment):
  • Değerlendirme Kurumları:
    • Engineers Australia: Mühendislik meslekleri
    • ACS (Australian Computer Society): BT meslekleri
    • VETASSESS: Genel meslekler
    • CPA/CA/IPA: Muhasebe meslekleri
    • AASW: Sosyal çalışmacılar
    • TRA: Ticaret meslekleri
  • Süreç:
    • Eğitim belgelerinin değerlendirilmesi
    • İş tecrübesi kanıtları (referans mektupları, bordro dökümleri)
    • Mesleki gelişim kanıtları
    • Bazı mesleklerde yeterlilik sınavı
  • Maliyet: A$500-1,000 (kuruma ve mesleğe göre değişir)
  • Süre: 1-4 ay (kuruma göre değişir)
• Working Holiday Visa (Subclass 417/462):
  • 18-30 yaş arası (belirli ülkeler için 35 yaşa kadar) gençler için
  • 12 ay süreyle Avustralya'da çalışma ve seyahat hakkı
  • Belirli bölgelerde belirli işlerde çalışarak 2. ve 3. yıl uzatma imkanı
  • Her işverende maksimum 6 ay çalışma sınırı (bazı istisnalar hariç)
  • Türkiye vatandaşları Work and Holiday Visa (462) kategorisinde başvurabilir

İş Bulma Stratejileri

Avustralya'da iş bulma süreci, yerel iş arama kültürünü anlamayı ve ülkeye özgü başvuru yaklaşımlarını benimsemeyi gerektirir:

• CV ve Cover Letter Formatı:
  • Avustralya tarzı CV: 2-4 sayfa, kronolojik, fotoğraf genellikle eklenmez
  • Başarılar ve sonuçlara odaklanma (rakamlarla desteklenen)
  • Referanslar önemli, genellikle "References available upon request" notu yeterli
  • Cover letter: Pozisyonun "selection criteria"sına uygun şekilde yapılandırılmalı
• İş Arama Kaynakları:
  • İş Portalları: SEEK, Indeed, LinkedIn, CareerOne, Jora, Adzuna
  • Kamu sektörü: APS Jobs (federal), eyalet kamu hizmetleri siteleri
  • Sektöre özel: HealthStaff (sağlık), JobActive (hükümet destekli)
  • Recruitment ajansları: Hays, Michael Page, Robert Half, Randstad, Hudson
• Networking:
  • LinkedIn profilinde lokasyon Avustralya olarak güncellenme
  • Profesyonel dernekler üyeliği (mesleğinize uygun)
  • Meetup, Eventbrite üzerinden sektörel etkinlikler
  • "Coffee catch-ups": Avustralya'da yaygın networking yöntemi
• Mülakat Kültürü:
  • Behavioral interview soruları yaygın: "Tell me about a time when..." formatı
  • STAR tekniği (Situation, Task, Action, Result) ile cevap verme
  • Casual ama profesyonel yaklaşım - Avustralya'da "tall poppy syndrome" var, fazla kendini övme olumsuz algılanabilir
  • Kültürel uyum (cultural fit) kritik önem taşır
  • Video mülakatlar yaygın, özellikle yurt dışından başvuranlarda
• Yurt Dışından Başvuru Zorlukları:
  • Çoğu işveren halihazırda Avustralya'da yaşayan adayları tercih eder
  • Stratejiler:
    • Cover letter'da ziyaret/taşınma planlarınızı belirtme
    • Avustralya göçmenlik durumunuzu netleştirme (vize uygunluğu)
    • Avustralyalı bir referans edinme
    • Avustralya'daki mesleki kuruluşlara üyelik
• Regional İş Fırsatları:
  • Büyük şehirler dışındaki bölgelerde işveren sponsorluğu daha kolay olabilir
  • Bölgesel eyaletlerin daha düşük puanlı adaylık programları
  • Bazı sektörlerde bölgesel alanlarda yetenek açığı (sağlık, eğitim, mühendislik)

Yaşam Koşulları

Avustralya, yüksek yaşam standartları, güneşli iklimi ve açık hava yaşam tarzı ile bilinir. Coğrafi olarak büyük bir ülke olduğundan, şehirler arasında yaşam koşulları ve maliyetleri açısından önemli farklılıklar görülür.

Şehirlere Göre Detaylı Yaşam Maliyeti (2025)

Sağlık Sistemi (Medicare)

Avustralya'nın evrensel sağlık sistemi Medicare, temel sağlık hizmetlerini kapsayan vergi destekli bir sistemdir:

• Kimler Faydalanabilir:
  • Avustralya vatandaşları ve kalıcı oturum sahipleri
  • Bazı geçici vize sahipleri (çalışma vizelerinin çoğu değil)
  • Karşılıklı Sağlık Anlaşması olan ülkelerden gelenler (İngiltere, İtalya, Hollanda gibi)
• Kapsam:
  • GP ziyaretleri: Bulk billing (doğrudan Medicare'e fatura) veya gap payment (fark ücreti)
  • Uzman hekimler: Medicare kısmi geri ödeme yapar
  • Kamu hastaneleri: Acil servis ve yatan hasta hizmetleri ücretsiz
  • Teşhis testleri: Birçok temel test kapsam dahilinde
• Kapsam Dışı:
  • Diş tedavileri (bazı çocuk hizmetleri hariç)
  • Gözlük ve optometri hizmetleri
  • Fizyoterapi ve alternatif tedaviler
  • Ambulans hizmetleri (eyalete göre değişir)
• Özel Sağlık Sigortası:
  • Hastane kapsamı: Özel hastanelerde tedavi, doktor seçimi
  • Ek kapsamı: Diş, göz, fizyoterapi ve diğer Medicare dışı hizmetler
  • Vergi teşvikleri: Yıllık geliri A$90,000+ olan kişiler için Medicare Levy Surcharge
  • Lifetime Health Cover: 31 yaşından sonra her yıl için %2 ek prim
• Geçici Vize Sahipleri için:
  • Overseas Visitor Health Cover (OVHC): Çoğu çalışma vizesi için zorunlu
  • Maliyet: Yıllık A$1,000-1,500 (tek kişi), A$2,500-3,500 (aile)
  • Sağlayıcılar: Bupa, Medibank, nib, Allianz

Vergi Sistemi

Avustralya vergi sistemi, progresif bir yapıya sahiptir ve Avustralya Vergi Dairesi (ATO) tarafından yönetilir:

• Gelir Vergisi (2025-2026):
  • A$0 - A$18,200: %0 (vergi eşiği)
  • A$18,201 - A$45,000: %19
  • A$45,001 - A$120,000: %32.5
  • A$120,001 - A$180,000: %37
  • A$180,001 ve üzeri: %45
• Medicare Levy:
  • Gelirin %2'si (düşük gelirliler için indirimler mevcut)
  • Medicare Levy Surcharge: Özel sağlık sigortası olmayan yüksek gelirliler için ek %1-1.5
• Superannuation (Emeklilik Fonu):
  • İşveren katkısı: Brüt maaşın %11.5'i (2025 itibariyle)
  • İşçi gönüllü katkıları: Vergi avantajları ile
  • Preservation age: 60 yaş (doğum yılına göre değişir)
• Vergi İndirimleri:
  • İşle ilgili giderler: Seyahat, eğitim, ekipman, ev ofis
  • Hayır kurumlarına bağışlar
  • Vergi muhasebesi ücretleri
  • Gelir koruma sigortası
• Vergi Beyannamesi:
  • Vergi yılı: 1 Temmuz - 30 Haziran
  • Beyanname son tarihi: 31 Ekim (vergi danışmanı aracılığıyla uzatılabilir)
  • myTax: ATO'nun online beyanname sistemi
  • Tax File Number (TFN): Tüm çalışanlar için zorunlu
• Yeni Gelenlere Özel:
  • Resident vs Non-resident statüsü: Vergi oranlarını ve muafiyetleri etkiler
  • 183 gün kuralı ve bağlantılar testi
  • İlk gelinen yıl: Kısmi yıl vergilendirmesi mümkün

Konut Bulma

Avustralya'da konut piyasası, şehirden şehire büyük farklılıklar gösterir ve son yıllarda özellikle büyük şehirlerde konut bulma zorluğu artmıştır:

• Kiralama Süreci:
  • Emlak acenteleri üzerinden resmi başvuru (application form)
  • İnspection (açık ev günleri): Rekabetçi piyasada hızlı davranmak gerekir
  • 100 puan ID sistemi: Pasaport, ehliyet, banka hesabı gibi belgelerle kimlik doğrulama
  • Kiralık referansları veya referans mektupları önemli
• Gerekli Belgeler:
  • Kimlik belgeleri (pasaport, vize, ehliyet)
  • Gelir kanıtı (iş sözleşmesi, maaş bordroları)
  • Banka hesap dökümü
  • Önceki kira geçmişi veya referanslar
• Maliyet ve Depozito:
  • Bond (depozito): Genellikle 4-6 haftalık kira tutarında
  • İlk kira ödemesi: Genellikle 2-4 haftalık peşin ödeme
  • Bond otoriteleri: Her eyalette kiracı haklarını koruyan resmi kurumlar
  • Komisyonlar: Emlakçılar kiracılardan komisyon almaz, ev sahibinden alır
• Konut Tipleri:
  • Apartment: Daire (unit veya flat olarak da geçer)
  • Townhouse: Sıra ev
  • House: Müstakil ev
  • Granny flat: Ana evin yanındaki küçük, bağımsız konut
  • Share house: Ev paylaşımı (flatmates veya housemates ile)
• Arama Platformları:
  • realestate.com.au, Domain.com.au: Ana kiralık platformları
  • Flatmates.com.au, Flatmatefinders: Ev paylaşımı siteleri
  • Facebook grupları: Expat toplulukları ve kiralık grupları
  • Gumtree: Genellikle özel kiralamalar için
• Bölge Seçimi:
  • Ulaşım bağlantıları: Toplu taşıma erişimi
  • Okul catchment zones: Çocuklu aileler için önemli
  • Güvenlik: Bölgelere göre suç oranları (Avustralya genel olarak güvenli olsa da)
  • Lifestyle faktörleri: Plajlar, parklar, kafeler, alışveriş merkezleri

Ulaşım Sistemi

• Şehir İçi Ulaşım:
  • Sydney: Opal kart, tren, otobüs, feribot ve metro
  • Melbourne: Myki kart, geniş tramvay ağı, tren ve otobüs
  • Brisbane: Go kart, otobüs, feribot ve tren
  • Perth: SmartRider, tren ve otobüs
  • Adelaide: Metrocard, tramvay ve otobüs
• Araba Kullanımı:
  • Sürüş: Soldan akan trafik
  • Ehliyet: Çoğu ülkenin ehliyeti ilk 3-6 ay geçerli, sonra yerel ehliyet gerekli
  • Araba satın alma maliyeti: Orta segment yeni araba A$25,000-40,000
  • Kayıt (rego) ve üçüncü şahıs sigortası: Eyalete göre değişir, yıllık A$800-1,500
  • Yakıt maliyeti: A$1.80-2.20/litre (2025)
• Şehirlerarası Ulaşım:
  • Uçak: Ana ulaşım yöntemi (mesafeler çok uzun)
  • Melbourne-Sydney: 1.5 saat uçuş, dünyanın en yoğun havayollarından biri
  • Uzun mesafe otobüsler: Ekonomik seçenek
  • Tren: Sınırlı ağ, daha çok turistik değer
• Bisiklet ve Yürüyüş:
  • Bisiklet altyapısı şehirden şehire değişir (Adelaide ve Melbourne daha iyi)
  • Kask takmak yasal zorunluluktur
  • Walkability: İç şehir bölgeleri genellikle yürünebilir, banliyöler değil

Eğitim Sistemi

Avustralya eğitim sistemi, yüksek standartları ve uluslararası tanınırlığı ile bilinir:

• Okul Sistemi:
  • Zorunlu eğitim: 6-16 yaş arası (eyalete göre değişir)
  • Primary school: Yaklaşık 6-12 yaş (Kindergarten/Prep - Year 6)
  • Secondary school: Yaklaşık 12-18 yaş (Year 7-12)
  • Akademik yıl: Ocak'tan Aralık'a, dört dönem
• Okul Türleri:
  • Devlet okulları: Kalıcı oturum ve çalışma vizesi sahiplerinin çoğu için ücretsiz
  • Katolik okulları: Düşük ücretli, dini temelli (A$2,000-8,000/yıl)
  • Bağımsız/özel okullar: Yüksek ücretli (A$15,000-40,000/yıl)
  • Uluslararası okullar: IB veya diğer uluslararası müfredatlar (A$20,000-35,000/yıl)
• Geçici Vize Sahipleri için:
  • Temporary Resident Education Contribution: Devlet okulları için ücret gerekli
  • NSW'de A$6,000-8,000/yıl, Victoria'da A$10,000-14,000/yıl
  • Bazı çalışma vizeleri için muafiyetler mevcut
• Yüksek Öğrenim:
  • Üniversiteler: Dünya sıralamasında üst sıralarda yer alan 43 üniversite
  • TAFE (Technical and Further Education): Mesleki eğitim
  • Kalıcı oturum sahipleri için ücretler: A$15,000-25,000/yıl
  • Uluslararası öğrenciler için: A$30,000-45,000/yıl
  • HELP/HECS: Yerli öğrenciler için düşük faizli öğrenim kredisi
• Okul Seçimi Faktörleri:
  • Catchment zones: Devlet okulları için yaşadığınız bölge belirleyici
  • NAPLAN sonuçları: Ulusal değerlendirme programı
  • HSC/VCE/ATAR sonuçları: Eyalete göre değişen lise bitirme sınavları
  • Okul profilleri: myschool.edu.au üzerinden karşılaştırma

Sektörlere Göre Maaş Aralıkları (Brüt/Yıl, 2025)

Kültürel Uyum ve Günlük Yaşam

• Avustralya Kültürünün Özellikleri:
  • "Mate" kültürü: Eşitlikçi yaklaşım, resmiyet eksikliği
  • "Tall poppy syndrome": Aşırı kendini övme veya gösterişten kaçınma
  • Açık hava yaşam tarzı: Spor, BBQ, plaj kültürü
  • Çokkültürlülük: Nüfusun %30'dan fazlası yurt dışında doğmuştur
• İş Kültürü:
  • Çalışma saatleri: Tipik olarak 9:00-17:00 veya 8:30-16:30
  • Tatil hakları: Yıllık minimum 4 hafta ücretli izin
  • Sick leave (hastalık izni): Yıllık 10 gün
  • Casual dress code: Birçok iş yerinde resmi olmayan giyim
  • "Friday drinks": İş sonrası sosyalleşme, ofis kültürünün parçası
• Sosyal Normlar:
  • Selamlaşma: El sıkışma yaygın, samimiyette sarılma
  • İsimle hitap: Unvan kullanımı nadirdir, ilk isimle hitap yaygın
  • Bahşiş: Zorunlu değil, iyi hizmet için %10 makbul
  • Kuyruk kültürü: Sıraya saygı beklenir
• İklim ve Sağlık:
  • Güneş koruması kritik: Dünyada en yüksek cilt kanseri oranı
  • "Slip, Slop, Slap" kuralı: Giysi, güneş kremi, şapka
  • Kuzeyde tropikal, güneyde ılıman iklim
  • Avustralya'ya özgü hayvanlar: Çoğu şehir alanlarında tehlike oluşturmaz
• Sosyal Entegrasyon:
  • Spor kulüpleri: Kriket, AFL, ragbi, futbol, tenis
  • Gönüllülük: Toplumla bağ kurma yöntemi (Landcare, CFA, SES)
  • Meetup grupları: Expat toplulukları ve özel ilgi grupları
  • Topluluk merkezleri: Dil kursları ve kültürel etkinlikler

Oturum ve Vatandaşlık

• Permanent Residency (PR) Yolları:
  • Skill Stream: 189, 190, 491-191 vize yolları
  • Employer Sponsored: 186 (ENS) ve 494-191 yolları
  • Family Stream: Partner, Parent, Child vizeleri
  • Business ve Yatırımcı vizeleri
• PR Sonrası Haklar:
  • Süresiz kalma hakkı
  • Çalışma ve eğitim hakları
  • Medicare ve sosyal güvenlik erişimi
  • Sponsorluk hakları (aile üyeleri için)
  • HELP/FEE-HELP (eğitim kredisi) uygunluğu
• Resident Return Visa (RRV):
  • PR seyahat geçerliliği genellikle 5 yıl
  • Sonrasında Avustralya'ya giriş için RRV gerekir
  • Son 5 yılda 2 yıl Avustralya'da yaşam şartı (veya güçlü bağlar)
• Vatandaşlık:
  • 4 yıl yasal ikamet (son 12 ayda PR statüsü)
  • Son 4 yılda 9 aydan fazla yurt dışında olmama şartı
  • İngilizce bilgisi (orta seviye)
  • Vatandaşlık sınavı (Avustralya değerleri, tarihi, hükümeti)
  • İyi karakter şartı
  • Vatandaşlık töreni: Sadakat yemini
  • Başvuru ücreti: A$490 (2025)
• Çifte Vatandaşlık:
  • Avustralya çifte vatandaşlığa izin verir
  • Bazı ülkeler kendi vatandaşlarının çifte vatandaşlık almasına izin vermez
  • Avustralya topraklarına girerken Avustralya pasaportu kullanma zorunluluğu

Başvuru Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Sonuç ve Öneriler

Aşağıdaki karşılaştırma tablosu, beş ülkenin temel özelliklerini bir bakışta görmenizi sağlayacaktır. Her ülkenin güçlü yanları ve zorlukları kişisel durumunuz ve önceliklerinize göre değerlendirilmelidir.

Not: Yıldız değerlendirmeleri genel karşılaştırma amaçlıdır ve bireysel deneyimler farklılık gösterebilir. ⭐⭐⭐⭐⭐ en olumlu durumu temsil eder. Yaşam maliyeti için ⭐⭐⭐⭐⭐ en düşük maliyeti gösterir.

Yurt dışı kariyer planlamanızda size yardımcı olacak çeşitli kaynaklar ve platformlar aşağıda listelenmiştir:

Göçmenlik ve Vize Bilgileri

• Almanya: Make it in Germany, Federal Dışişleri Bakanlığı
• Kanada: Immigration, Refugees and Citizenship Canada, CRS Hesaplayıcı
• Birleşik Krallık: UK Visas and Immigration, Vize Kontrol Aracı
• Hollanda: Immigration and Naturalisation Service, Working in the Netherlands
• Avustralya: Department of Home Affairs, SkillSelect

İş Arama Platformları

• Uluslararası: LinkedIn, Indeed, Glassdoor, Monster
• Almanya: StepStone, Xing, Federal İş Ajansı
• Kanada: Job Bank, Workopolis, Eluta
• Birleşik Krallık: Reed, TotalJobs, CV-Library
• Hollanda: Monster, Nationale Vacaturebank, Undutchables
• Avustralya: SEEK, CareerOne, Adzuna

Mesleki Değerlendirme ve Denklik Kurumları

• Almanya: Recognition in Germany, ZAB (Merkez Yabancı Eğitim Ofisi)
• Kanada: World Education Services (WES), Canadian Information Centre for International Credentials
• Birleşik Krallık: UK ENIC (eski adıyla NARIC), General Medical Council (tıp), Engineering Council (mühendislik)
• Hollanda: Nuffic, International Credential Evaluation
• Avustralya: Australian Government International Education, VETASSESS, Australian Computer Society (BT)

Konaklama ve Kiralık Ev Bulma

• Almanya: ImmobilienScout24, WG-Gesucht (ev paylaşımı)
• Kanada: Realtor.ca, Kijiji, PadMapper
• Birleşik Krallık: Rightmove, Zoopla, SpareRoom
• Hollanda: Funda, Pararius, Kamernet
• Avustralya: Realestate.com.au, Domain, Flatmates

Expat Toplulukları ve Ağlar

• InterNations - Tüm büyük şehirlerde expat topluluğu
• Meetup - Yerel etkinlikler ve gruplar
• Facebook Grupları - "[Şehir] Expats" veya "Turks in [Şehir]" gibi aramalar
• Expat Forum - Ülke bazlı göçmenlik ve yaşam forumları
• Reddit - r/expats, r/IWantOut ve ülke spesifik subredditler

Dil Öğrenme Kaynakları

• Duolingo - Ücretsiz dil öğrenme uygulaması
• Babbel - Avrupa dilleri odaklı abonelik temelli platform
• Goethe Enstitüsü - Almanca kursları ve sertifikalar
• iTalki - Bire bir online dil dersleri
• Deutsche Welle - Ücretsiz Almanca öğrenme kaynakları

Göçmenlik Danışmanlığı

• Almanya: BAMF Danışmanlık Merkezleri
• Kanada: IRCC Yardım Merkezi, Yetkili Göçmenlik Danışmanları
• Birleşik Krallık: Yetkili Göçmenlik Danışmanları
• Hollanda: IND Servis Masaları
• Avustralya: MARA Kayıtlı Göçmenlik Acenteleri

Yeni ülkenize taşındıktan sonraki ilk 90 gün, adaptasyon ve yerleşim süreci için kritik bir dönemdir. Bu kontrol listesi, temel idari işlemleri tamamlamanıza ve yeni çevrenize sağlıklı bir şekilde uyum sağlamanıza yardımcı olacaktır.

Yurt dışında yaşamak sadece fiziksel bir taşınma değil, aynı zamanda duygusal ve psikolojik bir yolculuktur. Kültür şoku, yeni bir ülkede yaşamaya başlamanın doğal bir parçasıdır ve bu süreçte neler yaşayabileceğinizi bilmek, adaptasyonunuzu kolaylaştırabilir.

Kültür Şoku Aşamaları

Kültür Şoku ile Başa Çıkma Stratejileri

• Beklentilerinizi Gerçekçi Tutun: Adaptasyon bir süreçtir, aniden "yerli" gibi hissetmeyeceksiniz. Kendinize sabır gösterin.
• Öğrenme Zihniyeti Geliştirin: Her zorluğu bir öğrenme fırsatı olarak görün. "Neden böyle yapıyorlar?" sorusunu merakla sorun.
• Rutinler Oluşturun: Yeni ortamda günlük rutinler, istikrar ve kontrol hissi sağlar.
• Dil Öğrenmeye Öncelik Verin: Dil, kültüre açılan kapıdır. Basit günlük konuşmalarla başlayın ve sürekli pratik yapın.
• Sosyal Bağ Kurun:
  • Hem yerel halkla hem de diğer expat'larla bağlantı kurun
  • Hobi grupları, spor takımları veya gönüllülük faaliyetlerine katılın
  • Profesyonel ağınızı iş dışı etkinliklerle genişletin
• Kültürel Oryantasyon: Yerel kültürün yazılı olmayan kurallarını gözlemleyin ve öğrenin (zaman algısı, iletişim tarzı, sosyal hiyerarşi).
• Kültürel Araştırmacı Rolü: Kendinizi yeni kültürün bir "araştırmacısı" olarak görün - merak, açık fikirlilik ve not alma alışkanlığı geliştirin.
• Duygusal Sağlık:
  • Duygularınızı ifade etmek için günlük tutun
  • Aileniz ve arkadaşlarınızla düzenli iletişim kurun
  • Kendinize "tanıdık" aktiviteler ve konfor alanları yaratın
  • Gerekirse profesyonel destek alın (birçok ülkede expat'lara özel danışmanlık hizmetleri mevcuttur)
• Fiziksel Sağlık: Düzenli egzersiz, dengeli beslenme ve yeterli uyku, psikolojik dayanıklılığınızı artırır.
• Kültürlerarası Yetkinlik Geliştirin:
  • Kültürel farklılıkların temelindeki değerleri anlamaya çalışın
  • Yargılamadan gözlem yapma alışkanlığı geliştirin
  • Belirsizliğe tolerans ve esneklik becerilerinizi artırın

Ters Kültür Şoku: Eve Dönüş

Yurt dışında uzun süre yaşadıktan sonra memleketinize döndüğünüzde de benzer bir adaptasyon süreci yaşayabilirsiniz. Ters kültür şoku, genellikle beklenmedik ve daha zorlayıcı olabilir çünkü "evinize" dönüyor olmanıza rağmen değişmiş olursunuz:

• Kimlik Değişimi: Yurt dışı deneyiminiz sizi değiştirmiştir, ancak "evdeki" insanlar sizi ayrılmadan önceki halinizle hatırlıyor olabilir.
• Eleştirel Gözlem: Memleketinizin kültürüne artık "dışarıdan bakan" bir gözle bakabilirsiniz.
• Beklenti Uyuşmazlığı: Sizin ve etrafınızdakilerin beklentileri arasında uyumsuzluk olabilir.
• İzolasyon Hissi: Deneyimlerinizi tam olarak anlayabilecek kişilerin olmaması.

Farklı ülkelere göç eden profesyonellerin gerçek deneyimlerinden öğrenmek, kendi yurt dışı serüveniniz için değerli içgörüler sağlayabilir. Aşağıda, beş farklı ülkeye taşınan Türk profesyonellerin kısa hikayeleri ve öğrendikleri dersleri bulabilirsiniz.

Not: Bu rehber, Mayıs 2025 itibariyle geçerli bilgileri içermektedir. Göç politikaları, ekonomik koşullar ve sosyal faktörler zaman içinde değişebilir. En güncel ve spesifik bilgiler için her zaman resmi kaynaklara başvurmanız ve mümkünse profesyonel göçmenlik danışmanlığı almanız önerilir.