Akran Zorbalı Nedir? Çeşitleri Nelerdir? Baş Etme Yolları

Akran zorbalığı aynı yaş grubundaki bir ya da birkaç öğrencinin kendini savunmada yetersiz kalan öğrencileri sistematik olarak fiziksel ve psikolojik incitme amacıyla gerçekleştirdiği davranış biçimidir. Akran zorbalığını üç gruba ayırabiliriz. Bunlar sözel zorba davranışlar, fiziksel zorba davranışlar ve duygusal zorba davranışlar olarak adlandırılır. 

Akran Zorbalığı Çeşitleri

Sözel zorba davranışlar en yaygın olarak lakap takmak, küfürlü konuşmak, hakaret etmek ve alay etmek gibi davranışları içermektedir. Fiziksel zorba davranışlarda ise tekme atmak, yumruk atmak, omuz atmak, iteklemek gibi fiziksel güç ile yapılan tutumlardır. Duygusal zorba davranışlar  ise dışlamak, görmezden gelmek, arkadaş grubuna almamak ve üstünlük sağlamak olarak görülür. Akran zorbalığı doğrudan veya dolaylı yoldan iki türlü şekilde uygulandığı görülür. Doğrudan uygulanan zorbalık biçimi sözel ve fiziksel zorba davranışlardır. Zorbalık yapılan kişiye yumruk atılması, lakap takılması, tekme atılması, alay edilmesi gibi kolayca fark edilen davranış biçimidir. Dolaylı yoldan uygulanan zorbalık biçiminde ise dedikodu yapmak, arkadaş grubuna almamak, üstünlük sağlamak gibi kolayca fark edilmeyecek davranış biçimleridir. Bir davranışın zorbalık olup olmadığını fark etmemizi sağlayacak göstergeler vardır. Fark etmemizi sağlayacak davranış biçimleri; tekrarlı bir şekilde incitmek amacıyla yapılan saldırgan davranışlar, aynı davranışın sürekli devam etmesi ve iki taraf arasında güç eşitsizliğinin olması gibi tutumlar bizlere zorbalık davranışını gösterir. Akran zorbalığına maruz kalan çocuğunuzu anlamak içinde bazı göstergeler vardır. Eğer çocuğunuzun vücudunda morluklar, çizikler, şiddet darbeleri görüyorsanız. Sorguladığınız zaman takıldım, düştüm, çarptım gibi çocuğunuzdan kapalı cevaplar alıyorsanız. Cevapları mantıkla bağlantılı değil ise bunun üzerine mutlaka durulması gerekmektedir. 

Akran zorbalığı ile karşı karşıya kalan ailelerin yapması gereken bazı durumlar vardır. Öncelikle çocuğunun zorbalığa uğradığını öğrenince aileler sakin kalmalıdır ve agresif müdahale etmemelidir. Çocuğunuzun okulundaki öğretmeni ile ya da rehberlik servisi ile iletişim halinde olup şiddetin önüne geçmelidir. Zorbalığın önüne geçmek için bilinçli müdahale yapmak gerekir. Zorbalık süreçleri ile ilgili yapılan araştırmalarda küçük yaşta zorbalık yapan kişilerin yetişkinlik süreçlerinde daha çok suça meyilli olduklarıyla karşılaşırız. Düzenli olarak zorbalığa maruz kalan çocukların yetişkinlik döneminde psikolojik olarak daha özgüvensiz, sosyal statüleri daha düşük olabilir. Akranlarından farklı fiziksel özelliklere sahip olan çocuklarda daha fazla zorbalığa uğrandığı görülmektedir. Bu yüzden çocuklarımıza bilinçli bireyler olarak yetiştirmeliyiz. Hiçbir zaman kişileri ötekileştirmeden, soyutlamadan kabullenmeyi öğretmeliyiz. Zorbalığın önüne geçmek için çocuklarımızı da barışçıl bir ortamda yetiştirmek önemlidir. Eğitim önce ailede başlar. Bu yüzden zorba değil kanka olmayı çocuklarımıza öğretmeliyiz.

Psikolog - Ekin Gül