Türkiye'de Kimya Endüstrisi

KİMYA NEDİR?

Maddenin yapısını, özelliklerini, bileşimini, etkileşimlerini, tepkimelerini araştıran ve uygulayan bilim dalına Kimya denir. Kısaca maddenin iç yapısını ve diğer maddelerle etkileşimini inceleyen bilim dalıdır. Kimya özel ders sayfamızdan bu alanda eğitimler veren uzman öğretmenlerimize ulaşabilirsiniz. 

KİMYA ENDÜSTRİSİ NEDİR?

Birçok sektör için gerekli olan kimyasal ham maddeleri veya ara ürünleri üreten tesislerinin bütüne kimya endüstrisi denir. Yeni maddeler fabrikalarda kimyasal reaksiyonlarla üretilmektedir. Kullanmış olduğumuz malzemelerin çoğu kimya endüstrisi sayesinde oluşturulmuştur. Kimya endüstrisi otomotiv, deri, çimento, petrol, kağıt, kozmetik, gıda, tekstil, sağlık, boya, ilaç, gübre ve enerji sektörlerinde kullanılmaktadır.

KİMYA ENDÜSTRİSİNİN ÖNEMİ NEDİR?
 

Kimya endüstrisi yeni ürünlerin ortaya çıkmasını sağlar. Evimizde kullandığımız deterjanlar, yapıştırıcılar, kağıt ürünleri, plastik ürünler, cam malzemeler, boya maddeleri, tekstil ürünleri vb. birçok ürün kimya endüstrisi sayesinde üretilmektedir. Kimya endüstrisi ülkenin gelişmişlik seviyesinin bir göstergesidir. Kimya endüstrisi diğer sektörlerin gelişmesini sağlayan önemli bir lokomotiftir.
 

ÜLKEMİZDE KİMYA ENDÜSTRİSİ
 

Kimya endüstrisi son yıllarda ülkemiz için çok önemli bir sektör olmuştur. Kimya sektörünün yapmış olduğu ihraç ürünleri ekonomiye katkı sağlamaktır. Kimya endüstrisinin gelişmesi için katma değeri yüksek, yüksek teknoloji ürünlere yönelmelidir. Ar-ge (Araştırma geliştirme ) çalışmalarına önem verilmelidir.

Türk plastik sektörü, Avrupa'nın en büyük 2. dünyanın ise en büyük 7. üreticisidir. Türkiye, dünyanın en büyük 17. otomotiv üreticisidir. Türkiye, Avrupa'nın en büyük 4. boya üreticisidir.

TÜRKİYE’DEKİ KİMYA ENDÜSTRİSİNİN GELİŞİMİ
 

Türkiye'de kimya endüstrisi Cumhuriyetin ilanından sonra artmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra devlet tarafından açılan sanayi kuruluşları kimyasal maddelere olan ihtiyacı gidermeye çalışmıştır.

Ülkemizde kimya sektörü istenilen seviyeye ulaşmış değildir, ancak kimya sanayi hızla gelişmektedir. Cumhuriyetten önce temizlik maddeleri ve barut üreten işletmeler kuruldu.

• 1911 İlk çimento fabrikası yılında açıldı.
   
• 1918 Ülkemizde kimya enstitüsü ilk mezunlarını verdi.
   
• 1921 Makine ve kimya endüstrisi kurumu
   
• 1923 Şeker fabrikası kuruldu.
   
• 1935 Paşabahçe cam Fabrikası
   
• 1938 Gemlik suni ipek fabrikası
   
• 1939 İlk suni gübre fabrikası (Karabük Demir-Çelik Fabrikası bünyesinde)
   
• 1945 İzmit kağıt sanayi
   
• 1962 Kütahya Azot sanayisi
   
• 1967 Bandırma borik asit ve boraks fabrikası.
   
• 1975 Mersin soda fabrikası
   
• 1985 İzmir Aliağa petrokimya fabrikası
   
• 2000'li yıllarda küçük ve orta boy fabrikalar açılmıştır.

1950 yılından önce kimya endüstrisinde özel sektör bulunmamaktadır, devlet kimya endüstrisinin gelişmesi için fabrikalar açmıştır.

BÖLGELERE GÖRE KİMYA ENDÜSTRİSİ
 

Marmara bölgesi: Petrokimya, ilaç, boya, temizlik ürünleri

Akdeniz bölgesi: Gübre ve petrol ürünleri

Ege bölgesi: Petrol ürünleri

Karadeniz bölgesi: Gübre sanayi
 

KİMYA ENDÜSTRİSİYLE İLGİLİ KURUM VE DERNEKLER
 

Ülkemizdeki kimya endüstrisinin gelişimine katkı sağlayan resmi ya da özel birçok kurum ve dernek vardır.
 

MAKİNE VE KİMYA ENDÜSTRİSİ KURUMU

(MKE)

Her çeşit silah, mühimmat, patlayıcı madde, makine üretimi amacıyla kurulmuştur. Türk Silahlı Kuvvetleri ve güvenlik güçlerinin ihtiyaçların karşılamaktadır.
 

PERİYODİK SİSTEM

TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ (TSE)

Her türlü madde ve mamulün standardını, uygunluk değerlerini, deney ve ölçümleme faaliyetlerini sağlayan kamu kuruluşudur.

TÜPRAŞ

Türkiye'de bulunan petrol rafinerileri Tüpraş'a bağlı olarak çalışmaktadır.

İzmir Rafinerisi

İzmit Rafinerisi

Batman Rafinerisi

Kırıkkale Rafinerisi

Mersin'de Ataş Rafinerisi 2004 yılında kapanmıştır.
 

ULUSAL BOR ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ (BOREN)
 

Ülkemizde bor elementinin ekonomiye katkısını sağlayan, katma değeri yüksek bor ürün ve teknolojileri geliştirmeye ve kullanım alanlarını yaygınlaştırmayı amaçlayan kuruluştur.

PETKİM

Ülkemizin en önemli petrokimya şirketidir. Birçok petrokimyasal ham madde üretilmektedir.
 

MADEN TETKİK ARAMA (MTA)
 

Ülkemizin maden ve ham madde kaynaklarını araştırmak ve ekonomiye kazandırmakla görevli kuruluştur.

TÜRKİYE PETROLLERİ ANONİM ORTAKLIĞI (TPAO)

Ülkemizin petrol ve doğal gaz araştırması ve üretiminden sorumlu kuruluştur.

TÜRK KİMYA SANAYİCİLERİ DERNEĞİ (TKSD)

Kimya sanayisinin gelişimine katkıda bulunmak, ülkemizin kimya sanayisini dış ülkelere tanıtmak, sektörün güncel sorunlarını dile getiren dernektir.

TÜBİTAK MARMARA ARAŞTIRMA MERKEZİ (MAM)

Tübitak Kimyasal Teknoloji Enstitüsü, kimya alanında araştırma geliştirme (ar-ge) çalışmaları yürütmektedir.

KİMYA ENDÜSTRİSİ SAYESİNDE ÜRETİLEN ÜRÜNLER
 

• Temizlik ürünleri
   
• Gübre
   
• İlaç
   
• Kozmetik ürünleri
   
• Çimento
   
• Boya
   
• Plastik
   
• Cam
   
• Seramik
   
• Elyaf
   

Kimya sektörü, ham madde olarak çoğunlukla petrol ürünleri ve metalleri kullanır. Günümüzde 70.000’den fazla ürün kimya sektörü tarafından üretilmektedir. Online kimya dersleri sayfamızdan alanında uzman kimya öğretmenlerimizi inceleyip dersler alabilirsiniz. 

TÜRKİYE İTHALAT VE İHRACATINDA KİMYA SEKTÖRÜNÜN YERİ
 

Ülkemizde kimya sektörü ithalata bağımlıdır. Kullanılan ham maddelerin %70'i ithal edilmekte, % 30'u yerli üretimle karşılanmaktadır. Dış ticarette en büyük engel uluslararası rekabetin fazla olmasıdır. Kimya sektöründe rekabet çok fazladır. Kimya sektörünün gelişmesi ithalata bağlı olarak sağlanabilmektedir. Bundaki en büyük sebep olarak petrol, kauçuk gibi ham maddelerin dışarıdan alınmasıdır.

KİMYA SEKTÖRÜNDE İTHAL ÜRÜNLERİMİZ
 

•  Madeni yağ
   
•  Plastik ürünleri
   
•  İnorganik kimyasallar
   
•  Organik kimyasallar
   
•  Eczacılık ürünleri
   
•  Kauçuk ürünleri
   
•  Kozmetik ürünleri
   
•  Boya ve ürünleri
   

KİMYA SEKTÖRÜNDE İHRAÇ ÜRÜNLERİMİZ
 

•  Temizlik ürünleri
   
•  Kimyasal gübreler
   
•  Boya ürünleri
   
•  Eczacılık ürünler
   

En fazla ihraç ettiğimiz ülkeler: Almanya, ABD, İspanya, İtalya, İngiltere, Hollanda, Rusya
 

En fazla ithal ettiğimiz ülkeler: Rusya, Almanya, İtalya, Fransa, İngiltere
 

KİMYA ENDÜSTRİSİNDE MESLEK DALLARI
 

Kimya endüstrisi içerisinde birçok meslek dalı yer almaktadır.

KİMYA MÜHENDİSİ

Kimya, fizik, biyoloji, matematik ve ekonomi bilimlerini kullanarak ham maddelerden daha kullanışlı yeni maddelere dönüştüren mühendislik dalıdır. Endüstriyel, teknolojik ve çevresel problemlere Kimya Mühendisleri çözüm üretebilmektedir. Kimyagerlerin çalışmalarından elde ettikleri bilgileri, fabrikalarda üretime çevirirler.  Kimya mühendisliği nedir, çalışma alanları nelerdir? başlıklı makalemizden daha detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz. 

Çalışma alanları

Petro-kimya, kozmetik, ilaç, temizlik, ısıtma sistemleri, savunma sanayi gibi bir çok alanda iş imkanına sahiptir.

KİMYA (KİMYAGER)

Laboratuvar ortamında kimyasal maddelerin analiz ve üretimi ile ilgilenirler. Maddelerin yapısını, niteliğini inceler. Ürettikleri ürünler numuneler şeklindedir. Fen Edebiyat Fakültelerinin Kimya bölümünden mezun olarak Kimyager unvanı alır.

Çalışma alanları

Tekstil, ilaç, gıda, kağıt, deterjan, gübre, gibi birçok alanda iş imkanına sahiptir.

KİMYA TEKNİSYENİ

Kimya sektöründe numune alımı ve kontrolünü gerçekleştiren, alınan numuneleri analiz edebilen, analizlerini rapor edebilen kişilerdir. Endüstri meslek liselerinin kimya teknoloji alanlarından mezun olanlar Kimya Teknisyeni olur.

Kimya sektöründe kimyagerler ile işçiler arasında ara eleman olarak çalışırlar.

Çalışma Alanları 

Kimya teknisyenleri boya, cam, lastik, çimento, kağıt ve şeker fabrikaları olmak üzere birçok fabrikada çalışma imkanına sahiptir.

PETROL MÜHENDİSİ

Doğal gaz ve petrol aranması, üretimi, taşınması, depolanması ve işletilmesi ile ilgili konularda çalışmalar yapar.

Çalışma Alanları : Petrol ve doğal gaz sektörü

BİYOKİMYA (BİYOKİMYAGER)

Fizik, kimya ve biyoloji tekniklerinden yararlanarak canlıların yapısal ve kimyasal yapılarını inceleyen bilim dalıdır. Genetik ilaçların etkisini inceleyen ve kimyasal değişiklikler konusunda araştırma yapan kişilere biyokimyager denir.

Çalışma Alanları : Gıda ve ilaç sektöründe kalite kontrol yaparlar.

MADEN MÜHENDİSİ

Madenlerin bulunması, çıkarılması ve zenginleştirilmesi konularında çalışma yapan mühendislik dalıdır. Petrol, doğal gaz ve diğer elementlerin rezervlerinin keşfedilip çıkarılması ve işlenmesi sürecinde maden mühendisliği görev yapmaktadır.

GIDA MÜHENDİSİ

Gıdaların güvenilir bir şekilde üretimini, işlenmesini, dağıtılmasını sağlayan mühendislik dalıdır.

ZİRAAT MÜHENDİSİ

Bitkisel ve hayvansal üretim, tarımsal teknoloji, tarım makineleri, toprak bilimi, bitki besleme ve biyogaz enerji üretimi alanlarında uğraş veren mühendislik dalıdır.

TIP DOKTORU

Tıp doktoru, tıbbi ilaçların üretiminde biyo-kimya alanında çalışırlar. Bu meslek dalları haricinde boya teknisyeni, rafineri teknisyeni, lastik teknisyeni meslek dalları bulunmaktadır.

İzmir özel ders sayfamızdan konumuza en uygun ders alabileceğiniz öğretmen araştırması yapabilirsiniz.